Ajo mund të gjejë një rrugëdalje nga kriza e saj e menjëhershme, por perspektiva afatgjatë e Italisë është shqetësuese.
Italia ka tentuar të formojë një qeveri që prej zgjedhjeve të muajit mars, që nuk nxorën asnjë parti fituese të qartë. Dy partitë “antiestablishment” dhe euroskeptike shkuan shumë pranë formimit të një qeverie koalicioni fundjavën e kaluar, por u tërhoqën kur presidenti kërkoi një ndryshim në kabinetin qeveritar, duke mos miratuar kandidatin për ministër të Ekonomisë.
“Lëvizja 5 yjet” dhe “Lega Nord” e ekstremit të djathtë braktisën tentativën e tyre për marrjen e pushtetit për të bashkëqeverisur, pasi presidenti Sergio Mattarella vendosi veton ndaj 81-vjeçarit Paolo Savona, të përzgjedhur për postin e shefit të Ekonomisë.
Por tentativat për negociata vazhduan, udhëheqësit politikë italianë Matteo Salvini dhe Luigi Di Maio u takuan këtë të enjte për bisedimet e fundit për të ringjallur një qeveri koalicioni dhe për të shmangur zgjedhjet e parakohëshme, diskutimi i të cilave ka tronditur tregjet globale.
Një burim nga Lëvizja “5 Yjet” e Di Maio tha se kishte shpresë për një marrëveshje deri të premten, por ende nuk ka asnjë vendim se kujt do t’i besohet ministria e financave një post kyç në qeverinë italaine.
Pas këtij dështimi për formimin e qeverisë presidenti Mattarella emëroi ish-zyrtarin e Fondit Monetar Ndërkombëtar, Carlo Cottarelli për formimin e qeverisë por deri më tani as kryeministri i caktuar Cottarelli nuk ka arritur të formojë një kabinet të qëndrueshëm.
Takimi Salvini-Di Maio ka rritur shpresat për ringjalljen e koalicionit mes “Legës” dhe “5 Yjeve” ka dhënë gjithashtu edhe ndikimin e tij në tregjet financiare. Të cilat po rimëkëmben gjatë këtyre dy ditëve pas rënies që pësuan në fillim të javës kur u dikskutua mbi të ardhmen e Italisë në zonën euro.
Panik, por jo ende
Pa marrë parasysh rezultatin e skemës të takimit me dyer të mbyllura në Romë këtë javë, Italia ka të ngjarë të marrë qeverinë e saj të parë populiste – nëse jo tani, së shpejti, pas zgjedhjeve të tjera. Kjo mund të çojë në shpenzimin e parave. Të dyja palët duan të mbështesin reformat e mëparshme. Kjo mund të kushtojë deri në 6% të PBB-së çdo vit, saqë Italia nuk mund të përballojë borxhin publik në 132% të PBB-së, pasi i bie ta ketë më e larta në botë pas Japonisë dhe Greqisë.
Megjithatë, Italia nuk është Greqia. Në vitin 2017, qeveria kishte një suficit buxhetor para pagesave të interesit prej 1.7% të PBB-së. Maturimi mesatar i borxhit të saj është rreth shtatë vjet. Duke pasur parasysh se shumica e huamarrjes së saj është nga banorët e saj dhe se llogaria rrjedhëse është në tepricë, Italia nuk është veçanërisht e prekshme për një vrapim të obligacioneve të saj nga investitorët e huaj. BQE ende është duke blerë lidhjet e saj nën programin lehtësues sasior, megjithëse me një ritëm të reduktuar. Në mungesë të një primi të madh dhe të zgjatur të rrezikut mbi obligacionet e tij, borxhet e Italisë janë të dobishme.
Problemi i vërtetë i Italisë është kombinimi i dobësuar i rritjes kronike të ulët dhe borxhit të lartë publik. Rritja e ulët do të thotë që standardet e jetesës janë të pandryshuar dhe Italia nuk mund të lehtësojë borxhin e saj; Borxhi i lartë do të thotë se nuk mund të përdorë stimulin fiskal për të nxitur ekonominë, veçanërisht nëse ka një rënie tjetër. Edhe me ngritjen globale të viteve të fundit, Italia mbetet një nga ekonomitë më të këqija të Europës.
. Italia tashmë shpenzon më shumë për transfertat në para, 20% të PBB-së, sesa çdo vend tjetër i pasur. Nëse dëshiron të prezantojë të ardhura universale bazë, ajo duhet të ulë pensionet, jo t’i rrisë ato. Pengu i taksave, hendeku midis asaj që paguajnë punëdhënësit dhe asaj që punonjësit marrin në shtëpi, është një nga më të lartat në OECD. Kjo kontribuon në papunësinë. Vetëm 69% e italianëve 25 deri në 54 vjeç janë në punë, krahasuar me 74% në Spanjë dhe 81% në Francë. /Opinion.al
