Ish-ministri i Jashtëm, Ditmir Bushati, ka dhënë një intervistë të gjatë për kryeredaktorin e ADN, Alqi Koçinaku, ku ndër të tjera ka shpjeguar edhe qëndrimet e tij mbi atë që përflitet si një marrëveshje e mundshme ose jo për ndryshimin e kufijve midis Kosovës dhe Serbisë. Po kështu z. Bushati ka folur edhe ku ndahet ai me kryeministrin Rama lidhur mbi këtë temë debati.
Pjesë e shkëputur nga intervista, dhënë për kryeredaktorin e ADN, Alqi Koçinaku
Qartë. Meqë folëm për nuancime, kam një parantezë: Qëndrimi juaj i shprehur lidhur me çështjen e dialogut Serbi-Kosovë, e më konkretisht mbi idenë e ndryshimit të kufijve, ka qenë i qartë kundër këtij opsioni, dhe e keni arsyetuar përse. Ndërkohë kryeministri ka qenë më elastik në formulim, duke ua lënë marrëveshjen dy palëve të interesuara, të cilat mjafton të bien 100% dakord dhe Shqipëria do të ishte e kënaqur për ta mbështetur. A mund të presim, pikërisht në kuadër të këtyre “nuancimeve”, një modifikim të qëndrimit të Shqipërisë mbi këtë çështje?
-Është një çështje mjaft delikate dhe për pasojë, kërkon një rrahje mendimi sa më shterues dhe gjithëpërfshirës. Në rradhë të parë, nevojitet bërja e një inventari të arritjeve dhe dështimeve të procesit të dialogut Serbi-Kosovë, për t’i krijuar mundësi opinionit publik dhe politikëbërësve të kuptojnë se sa realisht janë normalizuar sot marrëdhëniet mes dy vendeve.
Në gjykimin tim, ka pasur hapa pozitivë përpara, sikundër ka patur raste kur dialogu ka ngecur, apo angazhimet e marra në letër nuk kanë sjellë efektet e pritshme në praktikë.
Së dyti, është e rëndësishme të kuptojmë se thelbi i gjithë procesit ka të bëjë me normalizimin e marrëdhënieve mes Serbisë dhe Kosovës. Kam vënë re, sidomos gjatë vitit të kaluar, një intensifikim të përpjekjeve për ta trajtuar këtë proces vetëm nga prizmi i njohjes së mundshme të Kosovës nga ana e Serbisë; a thua se kemi të bëjmë me një suksedim* të Kosovës nga Serbia. Besoj se nga pikëpamja e së drejtës ndërkombëtare, shpallja e pavarësisë së Kosovës, vendimmarrja e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë, – që është gardiani, autoriteti numër Një i intepretimit të së drejtës ndërkombëtare – janë përgjigja më e mirë për këdo që tenton ta shohë këtë çështje thjesht dhe vetëm nga prizmi i njohjes eventuale të Kosovës nga ana e Serbisë.
Po kështu, dua të them që normalizimi është një proces i dyanshëm, i nevojshëm – si nga Serbia ashtu dhe nga Kosova – pavarësisht fuqisë apo dobësisë që mund të kenë për çështje të ndryshme Kosova dhe Serbia. Pse flas për fuqi dhe dobësi? Është fakt që Kosova është e njohur nga një shumicë dërrmuese e vendeve të botës demokratike. Është po fakt i pakundërshtueshëm, se pavarësisht se nuk njihet edhe nga vende që kanë të drejtën e vetos në Këshillin e Sigurimit, si Rusia apo Kina; apo nga disa vende të G20-ës, apo nga vetë Serbia; është po Serbia ajo që ka një ngërç të madh, qoftë me këto vende të botës demokratike, që janë aktorë kryesorë në skakierën ndërkombëtare, qoftë me ecurinë drejt anëtarësimit të mundshëm në Bashkimin Europian.
Çështja e tretë që gjithashtu duhet analizuar është efekti i prekshëm për qytetarët e dy vendeve. Sot për sot, mungon analiza se sa i ka shërbyer ky proces qytetarëve, qoftë nga pikëpamja e lëvizshmërisë, apo nga zhvillimi i marrëdhënieve shoqërore dhe ekonomike.
Më tej, procesi i normalizimit do të duhej të pasohet edhe me procesin e pajtimit, duke qenë se Serbia dhe Kosova kanë në histori të përgjakshme. Shpresoj që ky do të jetë edhe një proces që do hapë dritën e gjelbër për të dyja vendet, për të qenë pjesë e familjes europiane.
-Të mbetemi edhe pak këtu, duke marrë shkas nga vizita e djeshme e Presidentit rus Putin në Beograd. Nëse deri tani violinë e parë ka qenë BE-ja; a e shihni si të nevojshme, efikase, të udhës, të mundshme, një përfshirje direkte SHBA-Rusi në finalizimin e dialogut Serbi-Kosovë, për çka po shtohen zërat së fundmi?
-Mendoj që parimet udhëzuese të Grupit të Kontaktit, pjesë e të cilit ka qenë edhe Rusia, duhet të mbeten parime orientuese për gjithë procesin e normalizimit të marrëdhënieve Serbi-Kosovë. Ashtu sikundër transferimi i këtij procesi nga selia e OKB-së në atë të Bashkimit Europian, përveçse simbolik, është edhe një mundësi e mirë për t’i treguar si Serbisë, edhe Kosovës, se përmes këtij procesi dhe kompromiseve të natyrshme në një dialog që shpie drejt njohjes së ndërsjellë, të dyja vendet do të sigurojnë në të ardhmen bashkëjetesën si vende anëtare të BE-së.
Pozicioni i SHBA-së është qartësisht në mbështetje të punës që po bën BE dhe përfaqësuesja e politikës së jashtme, zonja Mogherini, si një lehtësuese e dialogut mes dy vendeve./ ADN/
