Disa nga fuqitë më të mëdha ushtarake evropiane po hartojnë plan për të marrë më shumë përgjegjësi për mbrojtjen e kontinentit nga Amerika, duke përfshirë një propozim për një transferim të menaxhuar nga pesë deri në dhjetë vitet e ardhshme.
Këto bisedime synojnë të shmangin kaosin e një tërheqjeje të njëanshme të SHBA-së nga NATO-ja, një frikë e nxitur nga kërcënimet e vazhdueshme të presidentit amerikan, Donald Trump për të dobësuar aleancën transatlantike, e cila ka mbrojtur Evropën për gati tetë dekada, ose për t’u tërhequr plotësisht prej saj.
Britania e Madhe, Franca, Gjermania dhe vendet nordike janë ndër shtetet e përfshira në këto bisedime joformale, por të strukturuara, sipas zyrtarëve evropianë, raporton Financial Times.
Qëllimi i tyre është të hartojnë një plan për të transferuar barrën financiare dhe ushtarake te kryeqytetet evropiane dhe t’ia paraqesin atë SHBA-së para samitit vjetor të liderëve të NATO-s në Hagë.
Propozimi do të përfshinte angazhime konkrete për rritjen e shpenzimeve evropiane për mbrojtjen dhe ndërtimin e kapaciteteve ushtarake, në përpjekje për ta bindur Trumpin që të pranojë një transferim gradual, duke i mundësuar SHBA-së të përqendrohet më shumë në Azi.
SHBA, e cila shpenzon më shumë për mbrojtjen se të gjithë aleatët e tjerë të NATO-s së bashku, mbetet e domosdoshme për sigurinë evropiane.
Përveç rolit të saj si një forcë bërthamore mbrojtëse, e përkushtuar për mbrojtjen e Evropës me disa forca ajrore evropiane që mbajnë armë bërthamore amerikane, SHBA siguron kapacitete ushtarake që aleatët kontinentalë nuk i kanë, menaxhon bazat ajrore, detare dhe ushtarake dhe ka 80 mijë trupa të stacionuara në Evropë.
Vendet si Gjermania, Franca dhe Britania e Madhe kanë filluar të rrisin shpenzimet për mbrojtje ose të përshpejtojnë rritjet tashmë të planifikuara që nga zgjedhja e Trumpit, ndërsa BE-ja ka nisur iniciativa për të inkurajuar vendet anëtare të saj që të përshpejtojnë investimet ushtarake të rritura.
Zyrtarët vlerësojnë se do të duheshin pesë deri në dhjetë vjet të shpenzimeve të shtuara për të sjellë kapacitetet evropiane në një nivel që mund të zëvendësonte shumicën e përgjegjësive të SHBA-së, përjashtuar parandalimin bërthamor amerikan.
I pyetur se çfarë nënkupton një shtyllë evropiane brenda NATO-s dhe nëse është e realizueshme, një nga zyrtarët e lartë perëndimorë u përgjigj “ne e shohim këtë pikërisht tani: Britania e Madhe dhe Franca po marrin iniciativën (në lidhje me forcat për të siguruar Ukrainën) pa amerikanët”.
Zyrtarët e NATO-s thonë se ruajtja e aleancës me një rol më të vogël ose pa pjesëmarrjen e SHBA-së do të ishte shumë më e thjeshtë sesa krijimi i një strukture të re, duke pasur parasysh vështirësitë e rikrijimit ose rishikimit të planeve ekzistuese ushtarake për mbrojtjen e kontinentit, objektivave dhe rregullave për kapacitetet, strukturës komanduese dhe Nenit 5.
