Nga Guntram B. Wolff
Presidenti i Komisionit Evropian, Zhan Klod Junker, paralajmëroi kohët e fundit se “pa Shengenin dhe lëvizjen e lirë të punëtorëve dhe qytetarëve, euro nuk ka kuptim”. Dhe në fakt, janë monedha e përbashkët dhe aftësia për të udhëtuar lirshëm dhe pa dokumente identifikimi, ato që lidhin shumicën e evropianëve me BE-në. Pra, si qëndron realisht raporti mes sistemit të Shengenit dhe euros?
Së pari, rreth 1.7 milionë njerëz në zonën Shengen, e fitojnë pagën e tyre mujore në një vend të ndryshëm nga ku ata jetojnë. Këta njerëz, do të preken drejtpërdrejt nga rifutja e kontrolleve kufitare. Pritja e gjatë në pikat kufitare, do t’i bëjë më të vështira udhëtimet e tyre, si dhe do të rrisë kostot ekonomike.
Në varësi të supozimeve të ndryshme, këto kosto mund të arrijnë në 3-4 miliardë euro në vit. Për zonën e Shengenit si një e tërë, kjo nuk është një shifër dramatike. Megjithatë disa vende si Sllovakia dhe Luksemburgu do të goditen më fort nga të tjerët. Në krye të tyre mund të jenë kostot shtesë, për më shumë udhëtime personale dhe të biznesit në Evropë.
Sipas Eurostat, çdo vit kryhen rreth 200 milionë udhëtime nga një vend i BE-së në tjetrin. Shpenzimet madje mund të dyfishohen. Më të rëndësishme mund të jenë shpenzimet në transportin e mallrave. Kamionë dhe furgonë të panumërt, janë në qarkullim në Evropë. Më shumë se 18 milionë kamionë hyjnë në Gjermani çdo vit, nëpërmjet rrugëve me pagesë.
Futja e kontrolleve në kufirin gjerman, do të ketë pasoja të rëndësishme për proceset e Tregtimit Ndërkufitar dhe prodhimit. Megjithatë është e vështirë të vlerësohen kostot, pasi kjo do të varet nga kohëzgjatja e pritjes në kufi.Gjithësesi, do të qe gabim të mendohet se monedha e përbashkët nuk do mund të funksionojë pa Shengenin.
Irlanda dhe Qiproja janë jashtë Shengenit. Të dyja vendet mund të kenë probleme ekonomike, por kjo nuk ka të bëjë me kontrollet kufitare. Është megjithatë e vërtetë, se ekonomia e euro-zonës është tashmë më në fund duke fituar një farë vrulli. Janë duke u krijuar vende të reja pune, dhe papunësia po bie.
Futja e kontrolleve të rrepta kufitare, e kombinuar nga një tjetër shok financiar, ndoshta nga Kina, mund të shkaktojë fundin e ringritjes ekonomike. Për këtë arsye, Zhan Klod Junker, Angela Merkel dhe Volfgang Shojble kanë të drejtë. Evropa ka nevojë për një zgjidhje evropiane ndaj krizës së refugjatëve. Refugjatët duhet të regjistrohen në mënyrë më efektive në kufijtë e jashtëm të BE-së, dhe lipset të ketë të dhënat të përbashkëta mes vendeve evropiane.
Vendimi për t’i shpërndarë refugjatët në të gjithë BE-në, duhet të vihet në praktikë. Në një periudhë afatmesme, zona e Shengenit do të duhet të ketë një lloj sistemi të azilit të harmonizuar, ku mbështetja e dhënë ndaj refugjatëve të shtrihet në të gjithë Evropën, dhe ndoshta edhe të financohet nga qendra, Brukseli.
Pa një zgjidhje evropiane, presioni politik do të rritet dhe Shengeni do të gjendet në rrezik. Kjo nuk nënkupton automatikisht fundin e euros – por kriza do të jetë e kushtueshme. Klima politike që prodhohet nga kjo situate, mund të jetë edhe më shqetësuese. A mund të jetë rënia e Shengenit, hapi i parë drejt rinacionalizimit të fushave të tjera politike?
Bruegel – Në shqip nga bota.al
