Edicioni i 41-të i Festivalit të Filmit të Aleksandrisë i jep Robert Budinës dy çmime, skenari më të mirë dhe Gresa Pallaskës për interpretimin më të mire ne rolin e AIDËS. Një vit pas premierës në Warsaw Film Festival, “Pikë Uji” vazhdon rrugëtimin e tij nëpër festivale me atë qëndrueshmëri që i takon vetëm veprave të ngurta. Jo me bujën e sukseseve të papritura, por me vendosmërinë e një filmi që di se çfarë ka për të thënë dhe si ta thotë. Dy çmimet e fundit nga edicioni i 41-të i Festivalit të Aleksandrisë – për skenarin më të mirë dhe për aktoren më të mirë – vijnë si një njohje e mëtejshme e asaj që tashmë e dimë: ky është një film i ndërtuar me kujdes, me integritet artistik dhe me një vizion të qartë.
Çmimi për aktoren më të mirë për Gresa Pallaskën nuk është befasi për ata që e kanë parë filmin. Pallaska ndërton një performancë që punon me retiçencë, me heshtje, me ato momente kur fytyra tregon më shumë se sa mund të thonë fjalët. Aida e saj nuk është viktimë demonstrative, as heroikisht rebele. Ajo është një grua e kapur në rrjetin e zgjedhjeve të veta, në kompleksitetin e pushtetit, ambicies dhe vetëmaskimit.
Është pikërisht kjo nuancë që e bën interpretimin e saj të veçantë – aftësia për të mbajtur në ekuilibër vulnerabilitetin dhe fortësinë, për të treguar se si një grua mund të jetë njëkohësisht bashkëfajësja dhe e burgosuarja e sistemit që e rrethon. Pallaska nuk e gjykon personazhin e saj, por e eksploron atë me atë lloj kureshtje artistike që i takon aktorëve të mëdhenj.
Çmimi për skenarin më të mirë – që mban nënshkrimin e Robert Budinës, Doruntina Bashës dhe Ajola Dajës – është ndoshta njohja më e rëndësishme për një film që ka zgjedhur të tregojë më shumë se sa të shpjegojë.
Kjo nuk është një dramë që shfrytëzon konfliktin e hapur apo konfrontimin dramatik për efekt. Është një punë e përpunuar strukturore ku dhuna – si ajo fizike ashtu edhe ajo psikologjike – vjen e mbështjellë në normalitetin e jetës së përditshme, në rutinën e jetës familjare, në ato momente kur gjërat që nuk thuhen bëhen më të fuqishme se çdo dialog.
Skenaristi nuk i shpëton dot kritikës për disa zgjidhje narrative që mund të jenë diskutuar (siç ndodh me çdo vepër serioze), por qëndrimi i tij është i sinqertë: të tregojë se si sistemi i korrupsionit dhe mizogjinisë nuk është diçka abstrakte, por infiltrohet në indet më të brendshme të marrëdhënieve njerëzore.
Që Aleksandria – një festival me traditë dhe me një platformë që historikisht ka vlerësuar kinematografinë mesdhetare – ta zgjedhë këtë film në edicionin e saj të 41-të dhe t’i japë këto dy çmime, ka një domethënie të veçantë. Është një njohje që vjen nga një kontekst kulturor i cili di të lexojë nuancat e pushtetit patriarkal, të korrupsionit të përditshëm dhe të asaj forme dhune që nuk bën zhurmë, por shkatërron ngadalë.
E dimë tashmë – dhe është shkruar gjerësisht në mediat shqiptare – që “Pikë Uji” është përfshirë në listën e New York Times për pesë filmat ndërkombëtarë të rekomanduar për tu parë (publikuar më 19 shtator 2025). Kritikja Devika Girish e përshkroi atë si një vepër që kapton “atmosferën e zymtë të korrupsionit” dhe vlerësoi se si Budina “i mbështjell personazhet në një atmosferë të zymtë me ngjyra blu dhe gri dhe perspektiva të shtrembëruara.”
Nuk është nevoja të zgjatemi sërish në atë që tashmë është thënë, por ia vlen të rikujtojmë se një rekomandim i tillë nga një gazetë si New York Times nuk jepet lehtë. Është një derë që hapet për kinematografinë tonë në një hapësirë ku konkurrojmë me vepra nga e gjithë bota. Filmi tani shfaqet në platformën Film Movement Plus për publikun amerikan dhe ndërkombëtar.
Është e lehtë të festojmë çmimet – dhe duhet t’i festojmë. Por historia e “Pikë Ujit” na tregon diçka më tepër: se kinemaja jonë funksionon më mirë kur ndërtohet me qasje të përgjegjshme, me bashkëpunime ndërkombëtare serioze (Shqipëri, Itali, Rumani, Kosovë, Maqedoni e Veriut)
Nuk është çështje vetëm talenti – edhe pse talenti është themelor. Është çështje e një ekosistemi që po mëson të funksionojë, që po ndërton standarde dhe që po bën zgjedhje serioze artistike.
“Pikë Uji” nuk është një rast i izoluar, por shpresojmë të jetë një shenjë e një tendence – e një kinemaje që po gjen zërin e saj, që nuk ka nevojë të bërtasë për t’u dëgjuar, por që flet me qartësinë dhe integritetin që i takon artit të mirë.
Dhe kjo, më shumë se çdo çmim, është ajo që vërtet ka rëndësi.
