Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result
KONTAKT
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë
Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result

Dilema e Trumpit për programin bërthamor të Iranit: Ta verifikojë apo ta shkatërrojë?

2025/04/11 at 8:32 AM
në Bota, Te Fundit
Kohë leximi: 5 min
A A
Dilema e Trumpit për programin bërthamor të Iranit: Ta verifikojë apo ta shkatërrojë?

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, i habiti gati të gjithë kur njoftoi në Zyrën Ovale – gjatë një takimi me kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu – se bisedime të drejtpërdrejta të nivelit të lartë për programin bërthamor të Iranit, janë caktuar për 12 prill në Oman.


Nuk është e qartë nëse Irani donte ta mbante të fshehtë këtë, por ministri i Jashtëm Abbas Araqxhi e ndjeu shumë të nevojshme të thoshte në pikë të natës, me kohën në Teheran, se bisedimet do të jetë të tërthorta, e kundërta e asaj që e tha Trumpi.

Pavarësisht formatit, të dyja palët e kanë paraqitur këtë si takim eksplorues për të kuptuar nëse bisedimet mund të zhvillohen.

Por, brenda titujve fshihet një debat më i thellë strategjik: Çfarë duan të bëjnë saktësisht Shtetet e Bashkuara me programin bërthamor të Iranit – ta mbikëqyrin rreptë apo ta shkatërrojnë plotësisht?

Trump ka qenë i qartë për qëllimin përfundimtar të Uashingtonit: Irani nuk duhet të lejohet kurrë të ketë ndonjë armë bërthamore. Ajo që ai nuk e ka thënë në mënyrë të prerë është nëse kjo nënkupton vendosjen e kufizimeve për programin bërthamor të Iranit, apo shkatërrimin e tij tërësisht.

Në vend të tij kanë folur anëtarët e lartë të administratës së tij, por ata kanë dërguar mesazhe kundërthënëse.

Steve Witkoff, i dërguari i Trumpit për Lindjen e Mesme, i cili do ta udhëheqë delegacionin amerikan në bisedimet në Oman, tha muajin e kaluar se Uashingtoni dëshiron ta krijojë “një program verifikues, në mënyrë që askush të mos shqetësohet për armët e mundshme që dalin nga materiali bërthamor i Iranit”.

Kjo nënkuptonte se Shtetet e Bashkuara duan ta kufizojnë pasurimin e uraniumit dhe ta vendosin një mekanizëm mbikëqyrës për të garantuar se programi bërthamor i Iranit mbetet paqësor – për çfarë Irani pretendon se ka qenë gjithmonë qëllimi i tij.

Megjithatë, këshilltari për sigurinë kombëtare, Mike Waltz, dha një mesazh ndryshe pak ditë më vonë, duke theksuar se administrata kërkon “çmontim të plotë”, dhe shtoi: “Irani duhet të heqë dorë nga programi i tij në një mënyrë që e sheh e gjithë bota”.

Cili duhet të jetë synimi i SHBA-së?

Mbështetësit e shkatërrimit të plotë të programit bërthamor të Iranit thonë se kjo është mënyra e vetme e sigurt për të garantuar se Irani nuk do të zotërojë kurrë armë bërthamore.

Behnam Taleblu, drejtor i programit për Iranin në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracive (FDD), me seli në Uashington, argumenton se Trump nuk duhet të merret me kontrollin e armëve.

“Në vend kufizimit, Irani duhet të detyrohet ta shkatërrojë tërësisht programin bërthamor”, tha Taleblu për Radion Evropa e Lirë (REL).

Ai e pranoi se shkatërrimi i tij është veprim “me rrezik të lartë”, por argumentoi se është i arritshëm dhe i domosdoshëm, përmes trysnisë, si rritja e sanksioneve dhe zhvillimi i stërvitjeve të përbashkëta ushtarake me Izraelin.

Më 9 prill, Departamenti amerikan i Thesarit vendosi sanksione ndaj pesë entiteteve dhe një individi në Iran për mbështetjen e tyre për programin bërthamor, përfshirë edhe Organizatën për Energji Atomike të Iranit (AEOI).

Dhe, nëse bisedimet janë të pafrytshme, Taleblu tha se Trumpi duhet të jetë i gatshëm të largohet nga to.

“Republika Islamike do ta mendojë përnjëmend dorëzimin vetëm nëse e di që Amerika ka mundësi të vërtetë për t’u larguar nga bisedimet”, shtoi ai.

Një mbështetës i madh i shkatërrimit të plotë të programit bërthamor iranian është Netanyahu, i cili ka hedhur idenë e një “marrëveshjeje në stilin e Libisë,” një ide që Teherani e ka kundërshtuar kamotshëm.

Të tjerë argumentojnë se çdo kërkesë për shkatërrimin e plotë të programit do të vlerësohej në Teheran si vetëvrasje politike.

“Kërkesat e SHBA-së për shkatërrimin e plotë, ose një marrëveshje ‘në stilin e Libisë’, që përfshin prishjen e të gjithë programit bërthamor iranian, do të ishin të papranueshme për Teheranin”, tha Gregory Brew, analist për Iranin në Eurasia Group, me seli në Nju Jork.

Ai argumentoi se vendosja e një skeme verifikimi për të mbajtur nën kontroll programin bërthamor të Iranit “do të ofronte, të paktën, një bazë për diskutime të mëtejshme”.

Por, nëse Uashingtoni ngul këmbë për të rrënuar plotësisht programin bërthamor të Iranit, “bisedimet do të përfundojnë shpejt dhe rreziku për përshkallëzim ushtarak do të rritet”, shtoi Brew.

A është Irani i gatshëm të rrezikojë shkuarjen në luftë?

Marrëveshja bërthamore e vitit 2015, nga e cila Trump u tërhoq në vitin 2018, skadon zyrtarisht në tetor. Me përfundimin e saj, Këshilli i Sigurimit i OKB-së do ta humbasë fuqinë për të rivendosur sanksione ndaj Iranit.

Pra, Perëndimit po i soset si koha, ashtu edhe me durimi.

Trump e ka paralajmëruar Iranin se do ta bombardojë, nëse nuk arrihet marrëveshje.

Franca, një tjetër anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të OKB-së dhe nënshkruese e marrëveshjes së 2015-ës, ka shprehur shqetësimin se mungesa e një marrëveshjeje të re do ta bëjë përplasjen ushtarake “pothuajse të pashmangshme”.

Shtetet e Bashkuara kanë shtuar ndjeshëm praninë e tyre ushtarake në rajon. Prej javësh ato kanë nisur sulme ajrore kundër rebelëve Huthi të mbështetur nga Irani, duke përdorur armatimin më të sofistikuar, kundër një grupi që as nuk ka forca ajrore.

“Këto dislokime i ofrojnë SHBA-së kërcënim të besueshëm ushtarak, i cili mund të përdoret për ta rritur trysninë mbi Iranin”, tha Brew.

“SHBA-ja po dërgon sinjale të qarta se është e gatshme për përshkallëzim, nëse bisedimet dështojnë, ose nëse Irani e përparon programin drejt armatimit”, shtoi ai.

Rreziqet për regjimin janë shumë të larta, theksoi ai.

Por, Taleblu beson se Irani është në thelb i kujdesshëm ndaj rreziqeve dhe nuk do të dëshirojë përballje ushtarake.

“Ka raste në histori – edhe pse të rralla – ku regjimi është tërhequr dukshëm nga një synim sigurie për të cilin kishte investuar shumë kapital”, tha ai.

“Kur Teherani ka ndier forcë dhe vendosmëri për shtimin e ndëshkimeve dhe imponimin e kostove me kalimin e kohës, që mund të kërcënojnë seriozisht regjimin, ai është tërhequr”, sipas tij.

Tani do të ketë diplomaci në Oman. Koha po soset. Pyetja është: kush do të tërhiqet i pari?/REL



Ju sugjerojmë

Dekreti i Begajt për datën e zgjedhje, Milori: Veliaj mund të ketë një as nën mëngë
-U tha në Opinion

Dekreti i Begajt për datën e zgjedhje, Milori: Veliaj mund të ketë një as nën mëngë

1 Tetor, 2025 11:15 pm
Dekreti i Presidentit për zgjedhjet në Tiranë, Daci: I pavlefshëm, “goditet” duke…
-U tha në Opinion

Dekreti i Presidentit për zgjedhjet në Tiranë, Daci: I pavlefshëm, “goditet” duke…

1 Tetor, 2025 11:04 pm
Data e zgjedhjeve, Rusmali: Rastin e Veliajt nuk e mbron Gjykata Kushtetuese
-U tha në Opinion

Data e zgjedhjeve, Rusmali: Rastin e Veliajt nuk e mbron Gjykata Kushtetuese

1 Tetor, 2025 10:39 pm
Lajm i keq për Kombëtaren, mbrojtësi titullar do të mungojë ndaj Serbisë
Sport

Lajm i keq për Kombëtaren, mbrojtësi titullar do të mungojë ndaj Serbisë

1 Tetor, 2025 9:45 pm
Hodhën sende të forta gjatë ndeshjes Partizani-Elbasani, policia procedon 3 të rinj
Kronikë

Sherr mes disa personave në Bilisht, dy të plagosur

1 Tetor, 2025 8:56 pm
Kritikoi takimin e Trump me Erdogan, pushohet nga puna gazetari turk në Washington
Bota

Kritikoi takimin e Trump me Erdogan, pushohet nga puna gazetari turk në Washington

1 Tetor, 2025 8:05 pm
FIFA gjobit FSHF-në për incidentet jashtë stadiumit
Sport

FIFA gjobit FSHF-në për incidentet jashtë stadiumit

1 Tetor, 2025 7:36 pm
IKMT aksion për shkatërrimin e ndërtimeve pa leje në Parkun Kombëtar të Valbonës
Aktualitet

IKMT aksion për shkatërrimin e ndërtimeve pa leje në Parkun Kombëtar të Valbonës

1 Tetor, 2025 6:55 pm
“Inflacioni ka shënuar rritje”, Sejko: BSH nuk ndryshon normën bazë të interesit
Aktualitet

“Inflacioni ka shënuar rritje”, Sejko: BSH nuk ndryshon normën bazë të interesit

1 Tetor, 2025 6:50 pm
Pezullohet marrëveshja e lëvizjes së lirë Kosovë-Shqipëri
Aktualitet

Pezullohet marrëveshja e lëvizjes së lirë Kosovë-Shqipëri

1 Tetor, 2025 6:16 pm
Para
Nis gara elektorale për zgjedhjet e 11 Majit

Nis gara elektorale për zgjedhjet e 11 Majit

Ndërtimi i kompleksit të Akademisë së Futbollit Dyrrah City, Rama ndan pamje nga punimet

Ndërtimi i kompleksit të Akademisë së Futbollit Dyrrah City, Rama ndan pamje nga punimet

Gjermani, azilkërkuesit do kthehen që në kufi? Çfarë pritet të ndodhë

Gjermani, azilkërkuesit do kthehen që në kufi? Çfarë pritet të ndodhë
















TE FUNDIT

Dekreti i Begajt për datën e zgjedhje, Milori: Veliaj mund të ketë një as nën mëngë

Dekreti i Begajt për datën e zgjedhje, Milori: Veliaj mund të ketë një as nën mëngë
1 Tetor, 2025

Data e dekretimit te zgjedhjeve të parakohshme për bashkinë e Tiranës ka shkaktuar përsëri një paqartësi te juristë si dhe...

Lexo më shumë

Dekreti i Presidentit për zgjedhjet në Tiranë, Daci: I pavlefshëm, “goditet” duke…

Dekreti i Presidentit për zgjedhjet në Tiranë, Daci: I pavlefshëm, “goditet” duke…
1 Tetor, 2025

Konstitucionalisti Jordan Daci ka folur në emisionin “Opinion” në lidhje me dekretin e Presidentit për dekretimin e datës së zgjedhjet...

Lexo më shumë

Data e zgjedhjeve, Rusmali: Rastin e Veliajt nuk e mbron Gjykata Kushtetuese

Data e zgjedhjeve, Rusmali: Rastin e Veliajt nuk e mbron Gjykata Kushtetuese
1 Tetor, 2025

Dekretimi i datës 9 nëntor për zgjedhjet e parakohshme në Bashkinë e Tiranës ka ngjallur përsëri një debat në lidhje...

Lexo më shumë

Lajm i keq për Kombëtaren, mbrojtësi titullar do të mungojë ndaj Serbisë

Lajm i keq për Kombëtaren, mbrojtësi titullar do të mungojë ndaj Serbisë
1 Tetor, 2025

Mediat italiane bëjnë me dije se Ardian Ismajli do të qëndrojë jashtë fushave rreth një muaj për shkak dëmtimi dhe...

Lexo më shumë
Opinion.al

Kategoritë

Kryesore

Aktualitet

Unë Shkruaj

Komente

Bota 

Sport 

Instabiz

Opinion Web Tv

Lifestyle

Galeri

Rreth Nesh

ON AIR: E hene – E marte – E merkure – 22:15 E ejnte – 21:00

OPINION nga Blendi Fevziu. Emisioni politik me i ndjekur dhe me i preferuar ne ekranet shqiptare.
“Opinion” vjen ne kater takime cdo jave – e hene, e marte, e merkure dhe takimi tradicional i te ejntes mbrema.
Cdo jave ne studion e Tv Klan, komente, analiza, debate, komente, intervista, personazhe, deshmi dhe fakte konkrete. Ngjarjet me te fundit dhe me te rendesishme ne jeten politike dhe sociale te vendit, me debatet, opinionet dhe analizat e te ftuarve ne studio.
Salloni i politikes dhe aktualitetit hap dyert 4 mbremje ne jave, per te degjuar opinionet e politikaneve dhe analisteve. Padron i shtepise, gazetari dhe analisti Blendi Fevziu.

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2025
Dev By Techzero1.com

Nuk ka rezultat
View All Result
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2025
Dev By Techzero1.com