Nga Aurenc Bebja*, Francë – 30 Mars 2025
“Dagbladet” ka botuar, të hënën e 5 shtatorit 1932, në ballinë dhe në faqen n°2, intervistën ekskluzive asokohe me Aleksandër Moisiun në Norvegji, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Sot, Fausti dhe Mefisto në Oslo
Me një Gretchen me sy blu dhe një ansambël të madh.
Jannings do të mbërrijë para Krishtlindjeve.
Sot në mëngjes, turneu Moisi mbërriti në Oslo nga Stokholmi, pasi pati një sukses të madh publik me ”Faustin” e Gëtes në Teatrin e Cirkut.
Në stacion, të ftuarit e famshëm u takuan nga sekretari Bull dhe një turmë gazetaresh femra që u hodhën mbi gjahun e tyre. Nuk takoni çdo ditë njerëz si Bassermann-ët, Karin Ewans dhe Raul Lange, për të mos përmendur regjisorin e famshmëm Alfred Fischer, të cilin mund ta falënderojmë kryesisht për këtë ngjarje unike. Zoti Fischer thotë se ka ndërmend të dërgojë edhe disa emra të tjerë të mëdhenj nga e gjithë bota në Veri – më vonë në vjeshtë, ai njofton një paraqitje të Emil Jannings në ”Fuhrmann Henschel” të Hauptmann-it.
Por ishte turneu i “Faustit”. Moisiu është personi më i lehtë për të biseduar. Ai ka qenë këtu më parë dhe ndihet si në shtëpinë e tij pas 11 vitesh. Që atëherë, ai ka udhëtuar gjerësisht, duke luajtur në Amerikën Veriore dhe Jugore dhe në të gjithë Evropën. Ai është veçanërisht entuziast për vitet e tij me Stanislavskin në Moskë.
— Interesi për teatrin në Rusi është i madh, thotë ai, dhe pas revolucionit thuhet se janë ndërtuar mbi 2000 teatro.
— Çfarë mendoni për teatrin gjerman ? Ngritja e supeve nga Moisiu është më shumë domethënëse se përgjigjja.
— Ka patur shumë eksperimente në Gjermaninë e re, por eksperimentet kanë qenë të gjitha gjatë gjithë kohës. E vetmja gjë që mund të shkaktonte një drejtim krejtësisht të ri dhe një transformim lokal të artit të aktrimit dhe të teknikës së teatrit do të ishte një ndryshim i thellë në vetë psikikën njerëzore. Por, me sa kam mundur të shoh, nuk ka ndryshuar shumë në Republikën e Gjermanisë.
Gjatë bisedës, thellohemi në repertor dhe pyesim pse ka zgjedhur të jetë i ftuar në “Faustin” në vend të diçkaje të re.
Sytë gështenjë të Moisiut buzëqeshin në mënyrë ngacmuese.
— A mund të përmendni diçka më të mirë ? Për mendimin tim, nuk ka pjesë të reja që janë krejtësisht të mira. As në Gjermani, as në Francë, as në Angli dhe as në Amerikë. Por mbase Norvegjia ka disa ?
— E keni shkruar vetë një pjesë, apo jo ?
— Po, sigurisht që po. Por askush nuk dëshiron të luajë atë lojë. Dhe vërtet…
Moisiu nuk do të thotë më shumë për këtë, dhe në vend të kësaj na prezanton me Margaritën e re brilante me sy blu të turneut, Karin Ewans.
— Ky duhet të jetë roli juaj i parë, vërejmë ne. Është e vështirë për t’a konfirmuar.
— Po, mezi, ajo buzëqesh me një rresht verbues perlash të bardha. Kam 7 vite që jam aktore, por është hera e parë që aktroj me Moisiun. Ajo i dërgon Faustit një vështrim admirues, të magjepsur dhe vazhdon : Është e mrekullueshme.
— Edhe ju u qëndroni besnike klasikëve ?
— Jo, për fat të keq, kjo është hera e parë. Unë zakonisht luaj letërsinë moderne. Ajo përmend rolet kryesore në shfaqjet e Shaw, Galsworthy, Maugham dhe Deval.
Në sportelin e doganës, Bassermann-i dhe gruaja e tij qëndrojnë të ulur mbi valixhet e tyre. Bassermann, ylli i Gjermanisë, heroi i kaq shumë filmave të mëdhenj, është në të vërtetë një njeri i ndrojtur dhe i shqetësuar (plot ankth). Buzëqesh bukur, por në të njëjtën kohë sytë e tij kërkojnë që ta lëmë vetëm. Një herë Moisiu tha për të se ishte i vetmuar dhe i ndrojtur si dreri në pyll, dhe sot ai është shumë në atë gjendje shpirtërore, kështu që para se të mund të psherëtijmë, i riu i fuqishëm, rreth të gjashtëdhjetave, u fut në një makinë — dhe u zhduk.
***
Sonte, nesër dhe të mërkurën “Fausti” luhet në Teatrin Kombëtar. Shitjet e biletave janë rritur duke dyfishuar çmimet e operës. Herët në mëngjes, radha ishte e gjatë përpara shitjeve të sotme dhe të nesërme. Duket se tri shtëpi do të shiten.
