Nga Edison Ypi –
Çukovi s’kishte asgjë shqiptare. As prej Vermoshi as prej Konispoli. As prej Devolli as prej Divjake. As prej Gramshi as prej Ndroqi.
Çukovi ishte si i ardhur nga Azia, nga stepat, trojkat, tajgat, tundrat.
Çukovi ishte aq i sovjetizuar sa, ta dëgjoje, të dukej sikur po flisje me çunin e Stalinit ose ndonjë farefis të Leninit.
Për Çukovin, librat, filmat, industria, teknologjia, ushtria, ekonomia, shkenca, arti, sporti, dhe gjithçka tjetër mbi tokë e nën tokë, mbi qiell e nën qiell, nuk ndodheshin kurrkund tjetër përpos nga Uralet në Kamçatkë, në Bashkimin Sovjetik.
Ndërkohë që Bashkimin Sovjetik e kishte braktisur kurvi, sovjetizmin e mbante gjallë Çukovi.
Çukovi kishte sjellje shoqërore korrekte, nuk imponohej, nuk bërtiste, nuk mburrej, nuk pretendonte supremaci.
Por Çukovi lëvizte butë dhe pa zhurmë si kërmill. Fliste sikur pëshpëriste. Qeshte mbytur, pa i lëvizur asnjë nerv.
Keqkuptimi katastrofik i Çukovit me botën dhe jetën më shkaktonte një neveri nakatosur me mëshirë, por jo urrejtje.
Urrejtjen e kisha me pakicë. Nuk mund ta shpërdoroja urrejtjen për Çukovin. Çukovi nuk e meritonte urrejtjen time.
Një herë na çuan për vizitë te “Muzeumi i Luftës Nacional Çlirimtare” te “Rruga e Barrikadave”. Mezi e mbaja gazin e brendshëm nga emri i asaj rruge dhe atij far’ muzeu. Gjatë asaj vizite, Çukovi na rrëfeu me ton solemn se në bodrumet e atij muzeumi që dikur kishte qenë Kuesturë fashistët i kishin burgosur babain. Partizani trim me fletë, myzeqari i çartun babai i Çukovit, pasi u kishte thënë rojave se i bëhej shurra, kishte zbritur në bodrum ku kishte thyer xhamin e dritares së banjës, ishte arratisur dhe kishte vajtur drejt e te shokët në mal. Urraaaaaa, rroftë Kinostudioja Shqipëria e Re.
Çukovi urrente Kadarenë.
Çukovi Kadarenë e kishte gjak në këmishë.
Ndërkohë që Çukovi shante hapur Kadarenë e kryeveprave botërore si agjent i borgjezisë dhe armik i betuar i klasës punëtore, Çukovit nuk mund t’i thoje gjysmë fjale për Agollin e poeziçkave.
Në “Institut”, kështu quhej godina ku nja njëqint e kusur veta punonin në rresht si në librat e Orwellit, kërciste muhabeti.
Një ditë, kur të gjithë kishin kullufitur “bukën me vete”, kishin pirë nga një litër ujë duke kërrcitur gurrmazin glluk-glluk, dhe kishin gromësitur thellë duke nxjerrë nga goja ca duhma të lemerishme nga ato që normalisht dalin nga bytha, për një asociacion absurd idesh që hera-herës ndodhte në kësi rastesh, dikujt ju tek të kujtojë, hiç më pak se: “Krizën në fizikë”, “zhdukjen e materies”, dhe Leninin që asokohe tha: Nuk u zhduk materia. U zhduk kufiri deri ku materien e njihnim.
S’mu durua. Fola me zë të lartë ta dëgjonin të gjithë:
Për këto çështje është mirë të dimë çka thënë Ajnshtaini. Lenini është i vjetër.
Ra në çast një heshtje varri. Të gjithë u fshehën pas teknografëve, tavolinave të vizatimit.
Në institutin e projektimeve me pesë kate me një laryshi marramendëse spiunllëku, ku secili kat kishte spiunët e vet të ndryshëm nga njëri-tjetri dhe nga spiunët e kateve të tjera, nuk mund të ndodhte ndryshe.
Kaloi nja një vit.
U duk sikur brenda vrullit shurdhues të klasës punëtore që vazhdimisht tejkalonte planin me shifra stratosferike, bubullimave të kongreseve, piskamave të plenumeve, çizmeve të parakalimeve, fizika, kimia, materia, Ajnshtajni, Lenini, ishin harruar.
Kishte qenë iluzion.
Babai im që s’kish qenë kurrë i arrestuar dhe i arratisur nga asnjë bodrum dhe asnjë muzeum, një ditë vdiq.
Erdhën për ngushëllim. Mes tyre Çukovi.
Ndërkohë që ngushëlluesit rrufitnin kafenë, dikush që ishte më i afërt me mua se me Çukovin, afrohet e më thotë: Dje na bënë një mbledhje për plenumin e kurvit për “rrufjanin politik”. Në mbledhje u ngrit Çukovi, tha: “Rrufjani politik” për të cilin me të drejtë kohët e fundit është shqetësuar shoku kurvi nuk ndodhet në qiell. Rrufjani politik është midis nesh. Rrufjani politik, të cilin sot nuk e kemi mes nesh ngaqë i ka vdekur babai, është Edison Ypi, ai që para një viti tha se Lenini është i vjetër.
Si e tha e pse e tha, qysh e tha e kujt ja tha, o Zot o Perëndi, nja pesë a gjashtë mbledhje kolektivi kushtuar rrufjanit politik Edison Ypi.
Pak mbi 20 vjeç, sapo isha kthyer nga ushtria ku kisha parë e dëgjuar të tjera tmerre, nuk fola nëpër ato mbledhje, luajta rolin e leshkos. Lashë kolektivin ta zbrazte dufin si i desh’ qefi:
Për Marksizëm-Leninizmin ngadhënjimtar armën e pagabuar në luftën kundër armiqve të jashtëm e të brendshëm në aleancë me revizionistët e pabesë.
Për përballimin e bllokadës dhe situatave të vështira përmes syçelësisë së popullit nën udhëheqjen e partisë dhe të shokut kurvi.
Për aleancën e fshatarësisë kooperativiste me klasën punëtore që na çon nga fjetorja në fjetore.
Për ardhjen në vete dhe kalitjen e shkrimtarëve dhe artistëve që për të mos zënë myk duhen dërguar të rrinë gju më gju me popullin mes baltrave dhe zhabave.
Ama jo të gjithë flisnin kaq përçart. Pati dhe hezitues.
Madje, Nikoleta, një gocë elegante, inteligjente dhe punëtore, u ngrit e tha: Edison Ypi nuk mund të ketë thënë se Lenini është i vjetër. Nuk ka njeri në botë të mos e dijë se Lenini është i pavdekshëm.
Nikoleta goditi në shenjë. Pohimi super inteligjent i Nikoletës me Lenin dhe pavdekshmëri, zbuti egërsinë ndaj meje.
Mbledhje pas mbledhje, për shkak të një konkurrence se kush e meritonte të shkonte në Kinë për një vizitë pune, mes polemikave të ndezura “unë apo ti”, “këta apo ata”, pak nga pak mbledhjet ndërruan drejtim. Lenini, rrufjani politik Edison Ypi, bashkë me bllokadat, rreziqet, spiunllëqet, armiqtë, dhe dënglat e tjera, u ç’vendosën nga fokusi i vëmendjes. Elefanti që kishte hyrë brutalisht nëpër qelqurinat e jetës dhe mendjes time, ndërroi mendje, u zbut, u zbyth.
Pas pak muajsh kurvi shpalli luftën kundër burokracisë.
Larguan më tepër se gjysmën.
Pas gjithë atyre mbledhjeve, largimi im nuk habiti askënd, madje u duk i vonuar.
Ngaqë, mesa duket, Çukovi e kishte tepruar me sovjetizmin, kolkozet, Pavël Korçaginin, Juri Gagarinin, qenin Lajka, larguan edhe Çukovin.
Një hokatar i lezeçëm me papërgjegjësi të shtirur tha: Edisonin dhe Ajnshtajnin i mori më qafë Çukovi, Çukovit dhe Leninit u prishi punë sovjetizmi. Rroftë Kori i Ushtrisë së Kuqe që këndon atë këngën lotndjellëse “Stari Drug”.
Pas largimit, Çukovi ndërroi emrin. Ama sovjetizmin, Fadejevin, Si u kalit çeliku-n, Kazaçokun, Kalinkën, Katjushën, Çukovi as sot e kësaj dite nuk i ka braktisur.
Meseleja me sovjetikun Çukov që për pak desh më futi në burg, gjithmonë më është dukur diçka e padenjë, gjithmonë më ka bërë për të vjellë.
I edukuar dhe i mbrujtur me vetëdijen e palëkundur dhe bindjen e thellë e të qënit fisnik dhe aristokrat, nuk mund të merresha me një plebej.
Tmerri se gjatë rrëfimit mund të më shpëtonte ndonjë mburrje sado e vogël, ishte gjithashtu një pengesë serioze për ta kujtuar ngjarjen e trishtë.
Por, me gjasa, për të realizuar një lloj katarsisi, a ndoshta për tu bërë një herë në jetë protagonist i diçkaje, që ky episod heroik i jetës së tij kur, pavarësisht se s’ja arriti, bëri detyrën për të futur në burg një rrufjan politik, sovjetiku Çukov do vetë që ky episod të mos harrohet. Nëse është e vërtetë, ndjehem i lehtësuar që sovjetikut Çukov të cilit i mungojnë nostalgjikët, dhe nostalgjikëve që u mungon sovjetiku Çukov, ua plotësova dëshirën.
