Kush janë rebelët që, të udhëhequr nga një veteran që po shfrytëzojnë të problemet e regjimit. Roli i Moskës dhe Ankarasë, hipoteza e marrëveshjes me Izraelin
Pse filloi ofensiva tani?
Rebelët janë përgatitur prej muajsh, duke grumbulluar armë dhe duke intensifikuar stërvitjen. Dhe ata prisnin momentin më të favorshëm, me tre aleatët kryesorë të regjimit në vështirësi – Iranin, Hezbollahun – ose sepse ishin të zënë në fronte të tjera, përkatësisht Rusinë në Ukrainë.
Sulmi thuajse ishte paralajmëruar, i paraqitur si “Përgjigje ndaj agresionit” (bombardimet e vazhdueshme nga besnikët e zonave të banuara). Tani ata duan të rivendosin autoritetin mbi atë që kanë humbur pas vitesh luftimesh të ashpra. Kush janë rebelët?
Forca kryesore përfaqësohet nga ish-kaedistët e Hayat Tahrir al Sham (HTS), të udhëhequr nga një veteran, Abu Muhammad al Juwlani, i cili e solli lëvizjen në një vijë pragmatike. I ndjekur nga një mori formacionesh, duke përfshirë disa proturq dhe xhihadistë, si dhe uzbekë dhe myslimanë kinezë (ujgurë) ose militantë kaukazianë.
Lëvizja taktike e HTS-së është interesante pasi e “drejtoi” sulmin ndaj “komandës” në Fatah al Mubin, një mënyrë për të reduktuar fërkimet, konfliktet dhe “xhelozinë” duke krijuar një temë flamuri. Al Juwlani – i cili sipas burimeve libaneze vdiq gjatë një sulmi ajror rus – është i vetëdijshëm për frikën e ngritur nga “partia” e tij, e cila është nën vëzhgim të veçantë nga diplomatët dhe kundërshtuar nga përbërës të tjerë.
Si i kaluan vijat e kuqe?
Përdorimi i gjerë i dronëve kamikaze që patën një ndikim të madh te besnikët, të paktën dy automjete bomba me kamikazë, ndoshta tunele për t’u depërtuar, misione të kryera me vendosmëri nga dy njësi speciale, Asaib al Hamra dhe Saraya al Harari. Njësitë e Asadit u shfaqën të demotivuara dhe të paaftë për të mbajtur pozicionet e tyre, të privuara nga mbështetja më e gjerë ruse dhe iraniane. Vështirësitë lokale i kanë shtuar problemet kronike me aparatet e krijuara për të shtypur. Më tej, vendi po përjeton një situatë tragjike, të shkatërruar, të rrënuar nga problemet ekonomike.
Sigurisht që Bashar Assad është shumë më i dobët – brenda dhe jashtë vendit – sesa në të kaluarën. Deri dje ajo kontrollonte rreth 60 për qind të territorit të saj.
Çfarë roli luan Turqia?
Kohët e fundit ka qenë në dialog me Damaskun, por, në të njëjtën kohë, ka lejuar milicitë mike të marrin pjesë në konfrontim dhe më pas të manovrojnë në nivel diplomatik. Një klasik i Erdoganit: të luash në të gjitha tavolinat. Ambiciet e Ankarasë janë të njohura, pasi ajo dëshiron të ushtrojë ndikim të madh në një pjesë të vendit dhe, në të njëjtën kohë, synon të kundërshtojë separatistët kurdë. Ky i fundit u mobilizua dhe u përlesh me kryengritësit për kontrollin e aeroportit të Alepos.
Një pozicion i veçantë është ai i kurdëve që mbështesin Assadin, por veprojnë së bashku me amerikanët në veri-lindje në një çelës kundër Kalifatit. Pentagoni ka poste të shumta në Siri, një prani më të vogël se Moska e cila mbështetet në portet për flotën e saj (Latakia, Tartus) dhe bazën Khmeimim, dy pika që janë të dashura për Putinin për projeksionin drejt Mesdheut dhe rolin në bord.
Dhe Izraeli?
Me luftën në Liban dhe qindra sulme në Siri, IDF dobësoi vendosjen e Hezbollahut, eliminoi këshilltarët e çmuar iranianë, e bëri sistemin qeveritar më të paqëndrueshëm dhe shkatërroi depot/fabrikat e armëve. Megjithatë, është e vështirë të mendohet se Tel Avivi shpreson për një triumf total të rebelimit islamik, edhe nëse që nga fillimi i revoltës ai ka krijuar një modus vivendi që ka shmangur përplasjet e drejtpërdrejta.
Ata që i përkushtohen prapavijës shkojnë aq larg sa të hipotezojnë një marrëveshje midis armiqve – Turqisë, Izraelit -, ndoshta me përfshirjen e monarkive sunite të Gjirit (HTS e financuar nga Katari), për të pasur një strukturë të re që redukton peshën e ajatollahët.
Cilat janë panjohurat e tjera?
Mbetet për t’u kuptuar se deri ku do të arrijnë rebelët dhe më pas të menaxhojnë sektorët e çliruar. Për më tepër, ata duhet të ruajnë kohezionin: copëzimi i fraksioneve të shumta ka qenë thembra e Akilit e kundërshtarëve. Mbetet për t’u parë nëse Assad ka vend për manovrim, ndërsa lajmet vijnë nga fusha e tërheqjes së vazhdueshme të trupave të tij në linjat e reja të mbrojtjes. Fuqia është tronditur siç ishte në prag të ndërhyrjes së drejtpërdrejtë të Moskës në 2015, vetëm se këtë herë Kremlini duhet të mendojë për Donbass-in duke e përgjakur Ushtrinë.
Thashethemet flasin për ndihmë brenda 72 orëve ndërsa një oficer i lartë dërgohet me nxitim në Damask për të studiuar kundërmasat e para. Pa harruar se Shteti Islamik nuk është zhdukur kurrë plotësisht në Siri: në të vërtetë, vitin e fundit ai ka shumëfishuar bastisjet e tij. Më në fund, pas dy muajsh, Donald Trump mbërrin në Shtëpinë e Bardhë me një ekip ku nuk mungojnë njerëzit që kërkonin tërheqjen e ushtarëve. Sa i përket Joe Biden, ai është një president në largim, i cili i ka kushtuar përpjekjet e tij të fundit armëpushimit në Liban dhe me shumë pengesa. Duket e pamundur që mund të ndikojë në axhendat e lojtarëve rajonalë të bindur se shfaqja e forcës vlen më shumë se çdo negociatë./ Corriere della Sera
