Sot është dita e parë e zgjedhjeve për Parlamentin Europian, të cilat do të zgjasin deri në datë 26 maj. Të gjithë qytetarët e vendeve anëtare të BE që janë mbi 18 vjeç, mund të votojnë për të zgjedhur 751 europarlamentarët që do ti përfaqësojnë ata në 5 vitet e ardhshme.
Sa përfaqësues ka cdo shtet?
Shpërndarja e vendeve në Parlamentin Europian është e përcaktuar në Traktatin e Lisbonës. Numri i popullsisë së çdo vendi përcakton edhe se sa vende do të ketë ai vend në parlament, por parimi i proporcionalitetit nuk zbatohet në mënyrë strikte duke favorizuar më shumë vendet me popullsi më të vogël. Për momentin, numri i europarlamentarëve varion nga 6 që kanë Malta, Luksemburgu, Qipro dhe Estonia, deri në 96 që ka Gjermania.
Sistemi elektoral
Sistemi elektoral është ai proporcional, i cili synon shpërndarjen e vendeve në varësi të përqindjes së votave që ka marrë një parti. Megjithatë, shtetet janë të lira të vendosin vetë nëse do ta ndajnë vendin në disa zona elektorale apo do ta trajtojnë të gjithë vendin si një zonë të vetme.
Kur votohet
Vende të ndryshme kanë zgjedhur ditë të ndryshme votimi brenda periudhës 23-26 maj. E enjtja është dita kur zakonisht voton Holanda dhe Britania e Madhe ndërsa shumica e vendeve votojnë të dielën. Vetëm Republika Ceke voton në dy ditë, të premten dhe të shtunën.
Kush kandidon në zgjedhje?
Gara elektorale zhvillohet mes partive kombëtare të çdo vendi, ku secila nominon kandidatët e saj. Por kur deputet të zgjidhen, ata bëhen pjesë e grupimeve politike mbikombëtare, ose ndryshe parti transnacionale. Pra çështja kryesore pas zgjedhjeve është se, kush grupim politik do të ketë influencë më të madhe në legjislativin europian. Duke filluar që nga zgjedhjet e kaluara të 2014, partitë politike evropiane ushtruan për herë të parë të drejtën për të dominuar presidentin e Komisionit Europian, krahu ekzekutiv i BE. Kandidati i Partisë Popullore Europiane mori postin e presidentit të Komisionit pasi mori mbështetjen e shumicës së Parlamentit. Fakti që parlamenti ka të drejtë të zgjedhë presidentin e Komisionit Europian i bën këto zgjedhje akoma edhe më të rëndësishme.
Grupimet politike europine
Këto grupime formohen zakonisht nga partitë e vendeve anëtare që kanë ideologji dhe projekte politike të ngjashme.
Partia Popullore Europiane është aktualisht grupimi më i madh në parlament me 217 vende. Kandidatura e tyre për presidencën e komisionit pas këtyre zgjedhjeve do të jetë politikani gjerman dhe njëkohësisht lideri i kësaj partie, Manfred Weber.
Kujtojmë se në këto zgjedhje europiane kandidojnë edhe disa deputetë me origjinë shqiptare dhe kosovare. Adnand Dibrani kandidon si deputet socialist nga parlamenti Suedez. Amet Gjana kandidon nga Belgjika si pjesë e Partisë Socialiste Belge. Nga vendi fqinj i greqisë, kandidon si pjesë e partisë PASOK, Eda Gemi.
Zgjedhjet zhvillohen në një kohë kur po rritet mbështetja për nacionalistët dhe populistët, që duan t’i frenojnë përgjegjësitë e BE-së, ndërsa fuqitë tradicionale, si Franca dhe Gjermania, këmbëngulin se uniteti është opsioni më i mirë përballë sfidave ekonomike dhe të sigurisë. /Opinion.al
