Më 8 dhe 9 qershor, Italia do të votojë në pesë referendume të propozuara nga sindikata CGIL dhe partitë e krahut të majtë (PD, 5Stelle dhe Alleanza Verdi e Sinistra). Katër prej tyre kanë të bëjnë me të drejtat e punëtorëve dhe njëri ka të bëjë me kohën e nevojshme për të marrë shtetësinë italiane.
Megjithatë, përpara se të shqyrtojmë pikat, dy sqarime, të nevojshme sado që mund të duken të qarta.
Kuorumi
Këto janë referendume abrogative, domethënë, ato kërkojnë të anulohet një rregull: kjo ndodh me një po! Nëse triunfon një jo ligji mbetet siç është.
Për këto konsultime kërkohet një kuorum: nëse të paktën gjysma plus një e atyre që kanë të drejtë vote nuk marrin pjesë në votim, referendumi nuk është i vlefshëm dhe nuk ka rëndësi nëse vota po apo jo fitoi.
Dhe tani flasim për çështjet.Referendumi numër një shfuqizon rregullat e futura në vitin 2015 nga qeveria Renzi, në lidhje me pushimet individuale nga puna në kompanitë e mëdha. Në kompanitë me më shumë se 15 punonjës, para vitit 2015, në rastin e pushimeve të paligjshme nga puna, pra pa shkak të drejtë, parashikohej rikthimi në vendin e punës: Punëtorëve, në versionin e “dobësuar” nga qeveria Renzi, mund të pushoheshin edhe pa shkakun e drejtë. Iu hiqej e drejta e mundësisë së kthimit në punë.
Vetëm për ata që kishin një kontratë pa afat, iu lejohet një kompensim e cila varion nga 6 deri në 36 muaj pagë bazuar në vitet e shërbimit: dy muaj pagë për çdo vit të kaluar në kompani. Ata që votojnë po janë në favor të rikthimit të rregullit që u lejon gjyqtarëve të rivendosin në punë një punëtor të pushuar padrejtësisht nga puna ose të japin kompensim deri në 36 muaj pagë.
Referendumi numër dy ka të bëjë me pushimet e padrejta nga puna në kompanitë e vogla me më pak se 15 punëtorë, duke eliminuar kufizimet aktuale për kompensimin dhe duke u lejuar gjyqtarëve të përcaktojnë shumat që konsiderohen të përshtatshme. Në fakt, sot pritet që një punëtor i pushuar padrejtësisht nga puna, pra pasi një gjyqtar e ka konsideruar pushimin nga puna si të paligjshëm, të mund të marrë një maksimum prej 6 muajsh kompensim.
Nëse fiton “Po”, me kuorum, kufiri i lejuar anulohet dhe gjyqtari do të përcaktojë kompensimin pa asnjë kufizim. Referendumi i tretë kërkon që punëdhënësit të specifikojnë arsyet pse po u ofrojnë punëtorëve një kontratë me afat të caktuar.
Kontratat me afat të caktuar tani mund të krijohen për deri në 12 muaj pa detyrimin që kompania të tregojë ndonjë arsye specifike që justifikon punën e përkohshme. Detyrimi për të treguar një arsye, siç është zëvendësimi i një kolegu në leje lindjeje ose zhvillimi i një produkti të ri, u eliminua në vitin 2015 me Aktin e Punësimit nga qeveria Renzi.
I katërti ka të bëjë me nënkontraktimin dhe propozon heqjen e rregullit që përjashton kompaninë kontraktuese nga përgjegjësia në rast dëmtimi të njerëzve ose pronës. Nëse po fiton, kompania kontraktuese do të jetë përgjegjëse bashkërisht me kontraktorin ose nënkontraktorin për të gjitha dëmet e pësuara nga punëtori për të cilat ky i fundit nuk kompensohet nga shteti.
Referendumi i pestë zvogëlon vitet e qëndrimit të ligjshëm në Itali për të marrë shtetësinë. Të qenit në gjendje të kërkosh të jesh shtetas italian pas pesë vitesh qëndrimi në vend në vend të dhjetë.
Është më mirë të sqarohet menjëherë që nuk bëhet fjalë për ius soli (pra marrjen e nënshtetësisë për kë lind në Itali), as për ius scholae (për ata që kanë kryer shumë vite cikël shkollor që në fëmijëri).
Çështja ka të bëjë me shtetësinë e kërkuar nga qëndrimi dhe synon të shkurtojë kohën. Forcat qeveritare kanë thënë të gjitha se janë kundër propozimeve për referendum, kështu që nëse fitojnë pesë votat pro, kjo do të jetë një humbje politike për qeverinë Meloni, por edhe një pjesë e atyre në opozitë, të cilët nuk bashkohen në disa pika.
Nëse fitojnë po-të, Bota e punës dhe punonjësit në atë rast do të vendoset në qendër të agjendës politike italiane. Përtej arritjes së kuorumit, brenda një historie italiane dështimesh në referendume, objektivi i vërtetë është prova gjenerale e zgjedhjeve politike, sfida ndaj qeverisë, duke sjellë në votime më shumë se ata 12.3 milionë që zgjodhën Melonin në vitin 2022. /tvklan.al
