Nga The New York Times
Parashikim i fatkeqësisë nuk është e njëjtë me fatkeqësinë. Të gjithë ata që shkruajtën dhe parashikuan se çfarë mund të ndodhte nëse Britania votonte për të dalë nga Bashkimi Evropian, as nuk iu afruan ndeshjes me realitetin,tronditjes dhe konfuzionin që bëri Britania në mbarë botën këtë të premte. Deri diku komentuesit, politikanët, burokratët dhe biznesmenët e kishin marrë të gjithë euroskepticizmin në lidhje me emigrantët, dhe kishin menduar se kur të vinte koha Britanikët do të kthehen për të qëndruar në vendin e duhur, aty në radhët e para të botës perëndimore.
Diçka shumë ndryshe ka ndodhur: Pavarësisht paralajmërimeve të çdo institucioni të madh ekonomik dhe politik në Britani, Evropë dhe Shtetet e Bashkuara, miliona votuesit në të gjithë Britaninë, preferuan që të rrezikonin për një të panjohur të rrezikshme sesa të qëndronin të pranishëm mbi të atë që ata mendonin se kishin humbur kontrollin. Kjo ishte një thirrje e zemërimit dhe shqetësimit nga më shumë se gjysma e vendit kundër atyre që kanë pushtetin, pasuritë dhe privilegjet, kundër dy qeverive : atë të tyren dhe atë të Brukselit , por edhe kundër forcave globale që po i mbysnin Britanikët.
Pasojat ishin të menjëhershme. Paundi u rrëzua në nivelin më të ulët që nga viti 1985 dhe tregjet ranë. Kryeministri David Cameron, i cili pa e menduar mirë shpalli referendum, më së shumti në formën e një dredhie për t’u marrë me probleme politike brenda partinë e tij, njoftoi sot se do të japë dorëheqjen. Tani do të duhen forcat kryesore të udhëheqjes nga institucionet financiare dhe politike në Britani por edhe nga të dyja anët e Atlantikut për të menaxhuar këtë periudhë pasigurie të thellë ekonomike. Ky proces padyshim do të vështirësohet nga pasiguria politike në Britani, nga trazirat e Evropës për shkak të krizës së refugjatëve dhe vitit të trazuar të zgjedhjeje në Shtetet e Bashkuara.
Teknikisht, pasoja kryesore e votimit të Britanisë është se duhet të fillojnë procesin e shkëputjes nga tregjet e Be- së, duke ndjekur procedurat e përcaktuara në nenin 50 të Traktatit të Lisbonës. Por kjo është diçka që bëhet për herë të parë dhe me siguri do të jetë një procedurë jashtëzakonisht e komplikuar për Britaninë dhe BE.
Një pjesë e madhe e rregulloreve të brendshme të Britanisë janë të bazuara në rregullat e Bashkimit Evropian dhe do të duhet të rishikohen.
Ndërkohë që vendet e unionit janë partnerët kryesore të Britanisë tregtare, dhe pyetje të panumërta ngrihen në lidhje me kushtet e pjesëmarrjes së Britanisë në tregun e përbashkët evropian. Gjermania dhe Franca ka të ngjarë të jenë aspak bamirëse , vetëm për të kthyer mendjen e euroskeptikëve dhe mos ti lërë asnjë avantazh Britanisë. Dhe çdo hap i negociatave do të kërkojë miratimin e nga 27 vendeve anëtare te BE. Qeveria britanike do të ketë probleme brenda Mbretërisë me Skocinë dhe Irlandën e Veriut, te cilat do vlerësojnë avantazhet e qëndrimit në Mbretërinë e Bashkuar përkundrejt disavantazheve të humbjes së anëtarësimit nga Bashkimin Evropian. Këto probleme të menjëhershme, do të fillojnë të reflektojnë ne mënyrë themelore mbi mënyrën sesi Britania dhe e shohin rolin tyre në botë. Sulmuesit Britanike goditën me anë të votave të tyre në një kohë kur institucionet dhe uniteti Evropës janë në pikun e testimit te tyre nga problemet me kufirin, krizën e borxhit grek dhe valët e refugjatëve që dynden nga Lindja e Mesme dhe Afrika e Veriut. Edhe pse Britania nuk ka shpallur kufij të hapur BE-së apo monedhë Euro , ajo ka qenë një udhëheqëse e Evropës Perëndimore, një bastion i vlerave demokratike, ndershmërisë ekonomike dhe besueshmërinë ushtarake. Ajo po ndodh tani me Unitetin Evropian në përballjen me sfidat nga Rusia apo Lindja e Mesme,është një shqetësimet kryesore të ngritura. Dhe në qoftë se Britania e ka treguar veten të pambrojtur ndaj nacionaliste, ndjenjat anti-globaliste dhe anti-emigrante, çfarë popullsie rebele dhe kryengritjesh parashikohen në shteteve të tjera evropiane? A do të ketë Britania precedent të inkurajojë lëvizjet tjera ksenofobe? Dhe çfarë ndikimi do të ketë në mbarëvajtjen e Aleancës së Atlantikut të Veriut tani që fuqia kryesore ushtarake në Evropë ka treguar ngurrimin e tij për të marrë pjesë në çështjet evropiane? Por një pyetje që lind për Amerikanët në lidhje me këtë është nëse suksesi i ‘The Leavers’ – një grup votuesish të ngjashëm me pasuesit e Donald Trump, të motivuar më së shumti nga frustrime dhe zemërime, do jetë i njëjti me atë të Trump: Mos ndoshta kjo paralajmëron një fitore Trump?
Këto janë pyetjet që kërkojnë vëmendje urgjente nga liderët evropiane dhe amerikane në ditët dhe javët e ardhshme. Megjithatë, nuk ka vend për panik. Sado i frikshëm të duket të nesërm në mëngjes largimi i Britanisë së Madhe institucionet ekonomike dhe politike të Bashkimin Evropian të nesërmen do të gdhihen të ngurta dhe flesksible por me kalimin e kohës do të përshtaten me realitetin e ri. Por nuk duhet të krijojmë iluzione se ky realitet do të jetë ndryshe.
Përshtati SYRI.net
