Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result
KONTAKT
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë
Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result

Bota nuk po përjeton një valë të dytë, ajo nuk e kaloi kurrë të parën

2020/07/22 at 1:56 PM
në Te Fundit, Unë shkruaj
Kohë leximi: 4 min
A A
BB: Shqipëria ndër 15 vendet që rrezikon rritjen më të madhe të borxhit

Nga The Economist


Eshtë shastisëse se sa shpejt është përhapur pandemia, pavarësisht të gjitha përpjekjeve për ta ndaluar atë. Më 1 shkurt, dita e parë kur covid-19 u shfaq në kopertinën e The Economist, Organizata Botërore e Shëndetësisë numëronte 2,115 raste të reja. Më 28 qershor raportimet ditore të saj arritën në 190,000. Atë ditë, ishin shënuar më shumë raste të reja në çdo 90 minuta, nga sa ishin regjistruar në total deri më 1 shkurt.

Bota nuk po përjeton një valë të dytë: ajo nuk e kaloi kurrë të parën. Dihet se rreth 10 milion njerëz janë infektuar. Pothuajse kudo ka raste të regjistruara (megjithëse, Turkmenistani dhe Koreja e Veriut nuk kanë, ashtu si edhe Antarktida). Për çdo vend të tillë si Kina, Tajvani dhe Vietnami, që duket se janë në gjendje të frenojnë virusin, ka shumë të tjerë, në Amerikën Latine dhe Azinë e Jugut, ku ai është tërbuar. Të tjerët, përfshirë Shtetet e Bashkuara, rrezikojnë të humbasin kontrollin ose, në pjesën më të madhe të Afrikës, janë në fazën e hershme të epidemisë. Evropa është diku në mes.

Më e keqja nuk ka ardhur ende. Bazuar në studimet e kryera në 84 vende, një ekip në Institutin e Teknologjisë në Masaçusets llogarit se, për secilin rast të regjistruar, 12 kalojnë të pa regjistruar dhe se për çdo dy vdekje nga covid-19 të llogaritura, një e tretë u atribuohet shkaqeve të tjera. Pa një shpikje mjekësore, thotë raporti, numri i përgjithshëm i rasteve do të rritet në 200-600 milion, deri në pranverën e vitit 2021. Në atë pikë, një shifër midis 1.4 milion dhe 3.7 milion njerëzish do të kenë vdekur. Edhe atëherë, mbi 90% e popullsisë së botës do të jetë ende e prekshme nga infeksioni – edhe më shumë nëse imuniteti rezulton të jetë i përkohshëm.

Rezultati aktual varet nga mënyra se si shoqëritë e menaxhojnë sëmundjen. Këtu lajmet përmirësohen. Epidemiologët e kuptojnë se si të ndalet covid-19. Mund ta marrësh në mjedise të mbyllura, në turma, kur njerëzit ngrejnë zërin. Të varfërit janë më të prekshëm, siç janë të moshuarit dhe ata me sëmundje të tjera. Virusin mund ta frenosh me tre taktika: ndryshim të sjelljes; testim-gjurmim-izolim; dhe, nëse këto dështojnë, bllokime apo izolime si ato të marsit. Sa më keq që një vend është me testimet – dhe shumë qeveri nuk kanë arritur të ndërtojnë kapacitete të mjaftueshme – aq më shumë duhet të bjerë tek dy taktikat e tjera. Shëndeti i mirë publik nuk ka nevojë të jetë i kushtueshëm. Dharavi, një lagje e varfër prej 850,000 banorësh në Mumbai, arriti të zbusë një shpërthim.

Trajtimet janë përmirësuar, falë studimeve dhe trajtimit të pacientëve. Megjithëse vaksinimi masiv është ende larg me muaj, në rastin më të mirë, terapitë e para janë të disponueshme. Dihet më shumë rreth asaj se si të menaxhohet sëmundja – mos u nxitoni t’i vendosni njerëzit në respirator, por futini në oksigjen sa më herët. Trajtimi më i mirë ndihmon në shpjegimin se përse pjesa e pacientëve në spital, të cilët vazhduan të pranohen në kujdes intensiv, ra në Britani nga 12% në fund të marsit, në 4% në fund të majit.

Dhe ekonomitë janë përshtatur. Ato po vuajnë ende, natyrisht. J.P. Morgan parashikon që niveli i pikës më të lartë në gjysmën e parë të vitit në 39 ekonomitë që ndjek, do të jetë rreth 10% e GDP. Por punëtorët e mbërthyer në “ferrin” e Zoom, kanë zbuluar se mund të marrin shumë duke punuar nga shtëpia. Në Kinë Starbucks krijoi porosinë “pa kontakt”, duke shkurtuar kohën që kalojnë klientët në kafenetë e veta. Zinxhirët e furnizimit që patën vështirësi, tani funksionojnë pa probleme. Fabrikat kanë gjetur mënyra për të ndalur turnet, të mbrojnë stafin dhe ndryshojnë modelet e të punuarit, në mënyrë që kontakti personal të minimizohet.

Tani që bllokimet në mbarë vendet kanë marrë fund, qeveritë mund të bëjnë shkëmbime të arsyeshme – të ndalojnë grumbullime të mëdha në mjedise të mbyllura, fjala vjen, dhe dhe të lejojnë rihapjen e shkollave dhe dyqaneve. Ndonjëherë, si në disa shtete amerikane, njerëzit do të relaksohen shumë dhe do të duhet të bëjnë prapakthehu. Të tjerët do të mësojnë nga gabimet e tyre.

Problemi është se, pa kurë ose vaksinë, frenimi varet nga njerëzit që duhet të mësojnë të ndryshojnë sjelljen. Pas panikut fillestar të covid-19, shumë janë duke u bërë mohues dhe rezistentë. Maskat ndihmojnë në ndalimin e sëmundjes, por në Evropë dhe Amerikë disa refuzojnë të mbajnë një të tillë. Larja e duarve vret tërësisht virusin, por kush nuk është rikthyer në zakonet e këqija të dikurshme? Festat janë të rrezikshme, por të rinjtë e mbyllur me muaj kanë zhvilluar një sjellje “kujt i bëhet vonë?”. Më e rëndësishmja, teksa muajt kalojnë, njerëzit thjesht duhet të fitojnë para. Në vjeshtë, numri i rasteve të reja të konfirmuara mund të rritet dukshëm.

Ndryshimi i normave shoqërore është i vështirë. Thjesht shikoni AIDS-in, që prej dekadash dihej se mund të ndalej përmes seksit të sigurtë dhe shiringave të pastra. Megjithatë, në 2018, 1.7 milion njerëz ishin infektuar rishtazi me HIV, virusin që e shkakton atë. Eshtë më e kollajtë për të folur për Covid-19 se sa AIDS, por më e vështirë për t’a shmangur. Mbajtja e maskës ka të bëjë kryesisht me mbrojtjen e të tjerëve; të rinjve, të shëndetshëm dhe asimptomatikë u kërkohet të ndjekin rregullat, për të mbrojtur të moshuarin dhe të dobëtit.

Ndryshimi i sjelljes kërkon komunikim të qartë nga figura të besuara, kombëtare dhe lokale. Por shumë njerëz nuk u besojnë politikanëve të tyre. Në vende të tilla si Amerika, Irani, Britania, Rusia dhe Brazili, të cilat kanë numër më të lartë të rasteve, presidentët dhe kryeministrat minimizuan kërcënimin, u luhatën, dhanë këshilla të këqija ose u dukën më të interesuar për fatin e tyre politik, sesa atë të vendit të tyre – ndonjëherë të gjitha këto bashkë.

Covid-19 është këtu për ca kohë. Të dobëtit do të kenë frikë të dalin jashtë dhe inovacioni do të ngadalësohet, duke krijuar një ekonomi 90%, e cila vazhdimisht nuk mund të arrijë potencialin e saj. Shumë njerëz do të sëmuren dhe disa prej tyre do të vdesin. Ju mund ta keni humbur interesin për pandeminë. Nuk ka humbur ajo interesin për ju.

Etiketa: botaimunitetvale


Ju sugjerojmë

Raportohet për të paktën 44 të vrarë në Gazë
Bota

Sulmet ajrore izraelite vrasin 24 palestinezë në Gazë, disa po kërkonin ushqim

5 Korrik, 2025 7:20 pm
Tregu i ndërtimit në Shqipëri dhe sfidat me taksat
Aktualitet

Tregu i ndërtimit në Shqipëri dhe sfidat me taksat

5 Korrik, 2025 7:05 pm
Iu ngrit aktakuzë për keqpërdorim të detyrës, ministri i Kosovës mohon çdo shkelje
Rajoni

Iu ngrit aktakuzë për keqpërdorim të detyrës, ministri i Kosovës mohon çdo shkelje

5 Korrik, 2025 6:45 pm
Aksioni te “Bankers”/Mbrojtja e ish-drejtorit:Periudha e hetuar, i referohet viteve…
Aktualitet

Aksioni te “Bankers”/Mbrojtja e ish-drejtorit:Periudha e hetuar, i referohet viteve…

5 Korrik, 2025 6:22 pm
Përfundon seanca për “Bankers”, Gjykata e Fierit lë në fuqi masat e vendosura
Aktualitet

Përfundon seanca për “Bankers”, Gjykata e Fierit lë në fuqi masat e vendosura

5 Korrik, 2025 6:03 pm
Ishte me pushime? Mungesa e Ronaldos në varrimin e Diogo Jotës bën bujë
Sport

Ishte me pushime? Mungesa e Ronaldos në varrimin e Diogo Jotës bën bujë

5 Korrik, 2025 5:52 pm
Aksident në aksin Sarandë–Delvinë, dyshohet për 4 të plagosur
Aktualitet

Aksident në aksin Sarandë–Delvinë, dyshohet për 4 të plagosur

5 Korrik, 2025 5:28 pm
Rriten ankesat e qytetarëve për policinë
Aktualitet

Rriten ankesat e qytetarëve për policinë

5 Korrik, 2025 5:14 pm
Rusia po përdor gjithnjë e më shumë armë kimike në Ukrainë
Bota

Rusia po përdor gjithnjë e më shumë armë kimike në Ukrainë

5 Korrik, 2025 4:54 pm
Kullat e vrojtimit bosh, mungon siguria në një pjesë të plazheve në vend
Aktualitet

Kullat e vrojtimit bosh, mungon siguria në një pjesë të plazheve në vend

5 Korrik, 2025 4:37 pm
Para
Pse duhet të durojmë!

Opinion/ Rikthimi i Leka Zogut

Reforma Zgjedhore/ Përfundon mbledhja me ekspertët e ODIHR

Opozita i përgjigjet Gjiknurit: Mbledhja, të enjten ose të premten

Hajdari: Konferenca e kryetarëve ra dakord të votojë “5 qershorin”

Hajdari: Konferenca e kryetarëve ra dakord të votojë "5 qershorin"
















TE FUNDIT

Sulmet ajrore izraelite vrasin 24 palestinezë në Gazë, disa po kërkonin ushqim

Raportohet për të paktën 44 të vrarë në Gazë
5 Korrik, 2025

Sulmet ajrore izraelite i kanë vrarë 24 palestinezë në Rripin e Gazës të shtunën, përfshirë 10 njerëz që po kërkonin...

Lexo më shumë

Tregu i ndërtimit në Shqipëri dhe sfidat me taksat

Tregu i ndërtimit në Shqipëri dhe sfidat me taksat
5 Korrik, 2025

Në emisionin “Pro Business” në Tv Klan u diskutua gjendja aktuale e tregut të ndërtimit dhe pasurive të paluajtshme në...

Lexo më shumë

Iu ngrit aktakuzë për keqpërdorim të detyrës, ministri i Kosovës mohon çdo shkelje

Iu ngrit aktakuzë për keqpërdorim të detyrës, ministri i Kosovës mohon çdo shkelje
5 Korrik, 2025

Ministri në detyrë për Zhvillim Rajonal i Kosovës, Fikrim Damka, e ka mohuar “çdo shkelje” të shtunën, një ditë pasi...

Lexo më shumë

Aksioni te “Bankers”/Mbrojtja e ish-drejtorit:Periudha e hetuar, i referohet viteve…

Aksioni te “Bankers”/Mbrojtja e ish-drejtorit:Periudha e hetuar, i referohet viteve…
5 Korrik, 2025

Avokati mbrojtës i ish-administratorit të “Bankers petroleum”, Leonidha Çobos ka dalë me një deklaratë me shkrim lidhur me akuzat ndaj...

Lexo më shumë
Opinion.al

Kategoritë

Kryesore

Aktualitet

Unë Shkruaj

Komente

Bota 

Sport 

Instabiz

Opinion Web Tv

Lifestyle

Galeri

Rreth Nesh

ON AIR: E hene – E marte – E merkure – 22:15 E ejnte – 21:00

OPINION nga Blendi Fevziu. Emisioni politik me i ndjekur dhe me i preferuar ne ekranet shqiptare.
“Opinion” vjen ne kater takime cdo jave – e hene, e marte, e merkure dhe takimi tradicional i te ejntes mbrema.
Cdo jave ne studion e Tv Klan, komente, analiza, debate, komente, intervista, personazhe, deshmi dhe fakte konkrete. Ngjarjet me te fundit dhe me te rendesishme ne jeten politike dhe sociale te vendit, me debatet, opinionet dhe analizat e te ftuarve ne studio.
Salloni i politikes dhe aktualitetit hap dyert 4 mbremje ne jave, per te degjuar opinionet e politikaneve dhe analisteve. Padron i shtepise, gazetari dhe analisti Blendi Fevziu.

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2025
Dev By Techzero1.com

Nuk ka rezultat
View All Result
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2025
Dev By Techzero1.com