Dorëheqja e ministrit të Jashtëm, Caspar Veldkamp, partnerët e koalicionit të të cilit bllokuan kërkesën e Holandës për të rritur sanksionet kundër Izraelit, dhe dorëheqja pasuese e ministrave të tjerë të Kontratës së Re Sociale (NSC) kanë nxjerrë në pah përçarjet e thella në peizazhin politik të vendit në lidhje me Gazën.
Kriza qeveritare, e cila shpërtheu pasi dy partnerët e tjerë të koalicionit në qeverinë e përkohshme, Partia Popullore për Liri dhe Demokraci (VVD) dhe Partia e Lëvizjes së Qytetarëve Fermerë (BBB), bllokuan masat e ashpra kundër Izraelit, po përshpejton procesin e përçarjes në politikën holandeze në lidhje me çështjen palestineze.
Pas dorëheqjes së ministrave të NSC-së, qeveria e përkohshme tani mban vetëm një shumicë prej 21 për qind në Parlament. Ekspertët thonë se Holanda po hyn në një periudhë përçarjeje si në qëndrimin e saj ndaj çështjes palestineze ashtu edhe në ekuilibrin e saj të përgjithshëm politik.
Nassreddin Taibi, një shkencëtar politik dhe autor i librit “Europe Elects”, i cili hulumton zgjedhjet evropiane, i tha një gazetari të Anadolus se këto dorëheqje tregojnë se presioni publik po rritet gradualisht mbi klasën politike.
“Sondazhet, madje edhe ato para 7 tetorit (2023), tregojnë se shumica e publikut holandez dëshiron masa dhe sanksione më të ashpra kundër Izraelit, por shumica politike në parlament mbetet fuqimisht pro-Izraelit”.
CDA dhe NSC ndryshojnë qëndrim, VVD-BBB kundërshtojnë
Taibi theksoi se në muajt e fundit, Partia Krishtere Demokratike (CDA) është zhvendosur nga mbështetja e pakushtëzuar për Izraelin në mbështetjen e sanksioneve kundër Izraelit dhe njohjes së Palestinës.
Ai shtoi: “Këtë javë, pamë NSC të lëvizë në të njëjtin drejtim si CDA, por VVD dhe BBB mbeten me vendosmëri pro-Izrael dhe po bllokojnë një qëndrim më të ashpër kundër Izraelit dhe sanksioneve”.
Ai tha se justifikimet për mbështetjen e vazhdueshme të këtyre dy partive për Izraelin kanë ndryshuar, duke theksuar: “Ata nuk po përpiqen më të justifikojnë mosveprimin e tyre kundër Izraelit me përrallat e zakonshme dhe të frikshme rreth të drejtës së Izraelit për vetëmbrojtje, por duke thënë: ‘Holanda mund të bëjë shumë pak, ne nuk kemi ndikim’”.
Lobi Izraelit, ndikimi i CIDI-t
Lidhur me ndikimin e Izraelit në vendimmarrjen politike në Holandë, Taibi vuri në dukje se VVD, BBB, dhe më parë NSC, CDA, dhe madje edhe Partia Laburiste (PvdA) mbajnë marrëdhënie të mira me Qendrën e Informacionit dhe Dokumentacionit të Izraelit (CIDI), lobin më të shquar pro-Izrael të vendit.
Taibi komentoi: “Ndonjëherë partitë kapen duke cituar dokumente të CIDI-t fjalë për fjalë në fjalimet e tyre parlamentare, gjë që tregon ndikimin e CIDI-t në politikën dhe partitë holandeze”.
Taibi theksoi se pas protestave të tifozëve në Amsterdam, u zbulua se BBB përdori një raport nga Ministria izraelite e Diasporës që pretendonte në mënyrë të rreme se Hamasi ishte i përfshirë. Ai theksoi se rrënja e paragjykimeve pro-Izraelit të shumë partive qëndron në “varësinë e politikës së jashtme holandeze nga SHBA-ja”.
Qeveria është bërë jofunksionale
Taibi përmendi se refuzimi i VVD-së dhe BBB-së për të mbështetur sanksione më të ashpra kundër Izraelit rezultoi në largimin e NSC-së nga qeveria. “Pasi Partia e Lirisë (PVV) e ekstremit të djathtë u largua nga qeveria në qershor, qeveria e përkohshme tani mban vetëm 21 për qind të vendeve në Parlament”, tha ai.
Ai deklaroi se situata do të përkeqësohet pas zgjedhjeve të tetorit 2025, duke thënë: “VVD po humbet me shpejtësi mbështetjen në sondazhe, ndërsa dy partitë e mbetura të koalicionit, VVD dhe BBB, duket se po marrin më pak se 15 për qind të votave. Sinqerisht, është e pamundur që këto parti të qeverisin vendin në mënyrë kuptimplote.”
Mundësia e një qeverie pro-palestineze
Taibi deklaroi se ky kaos mund t’u sjellë dobi partive si CDA, E Majta e Gjelbër (GL) dhe Partia e Punës (PvdA), të cilat hynë në zgjedhjet e mëparshme në aleancë, përpara zgjedhjeve të përgjithshme të parakohshme që do të mbahen më 29 tetor 2025.
Lidhur me mundësinë e një qeverie pa VVD-në, Taibi tha: “Një koalicion i përbërë nga GL/PvdA, CDA, D66 dhe një parti e vogël me prirje të majtë po i afrohet ngadalë shumicës në sondazhe. Nëse një koalicion i tillë fiton shumicën, kjo mund të çojë në ndryshime themelore në shumë fusha të politikave, duke përfshirë një politikë të jashtme pro-palestineze”.
Taibi vuri në dukje se Holanda, një nga aleatët më të mëdhenj evropianë të Izraelit, mund të bëhet një nga kritikët e tij më të zëshëm dhe se ky ndryshim pro-palestinez do të ishte veçanërisht i theksuar nëse GL/PvdA udhëheq qeverinë e ardhshme.
Pas mosmarrëveshjeve mbi dështimin për të rritur sanksionet kundër Izraelit, Këshilli i Sigurisë Kombëtare (NSC) u tërhoq gjithashtu nga qeveria më 22 gusht, dhe VVD dhe BBB vazhdojnë të ruajnë koalicionin.
