Çfarë thonë analistët për implikimet jo vetëm për vendet e prekura nga tarifat gjithëpërfshirëse, por edhe për vetë ekonominë amerikane?
Donald Trump ka përshkallëzuar luftën tregtare globale duke vendosur tarifa reciproke gjithëpërfshirëse, një lëvizje që ka tronditur tregjet financiare dhe ka rritur frikën për ndikimin në ekonominë globale.
Në masat që ai i përshkroi si një mënyrë për të “çliruar” ekonominë amerikane, presidenti deklaroi të mërkurën se një taksë prej 10% do të zbatohej për pothuajse të gjitha importet amerikane duke filluar nga 5 prilli. Për më tepër, Shtëpia e Bardhë njoftoi vendosjen e tarifave reciproke për mallrat nga disa prej partnerëve më të mëdhenj tregtarë të SHBA-së, me Trump-in që synonte një sistem më të drejtë tregtar global, siç u shpreh ai.
Tarifat për mallrat kineze, nga eksportuesi më i madh në botë, do të rriten në mbi 54%, pasi Trump vendosi një tarifë shtesë prej 34% mbi tarifën ekzistuese prej 20%. Bashkimi Evropian do të përballet me tarifa prej 20%, ndërsa importet nga Japonia, një nga aleatët më të ngushtë të Uashingtonit, do të tatohen me tarifa prej 24%.
Këto tarifa reciproke do të hyjnë në fuqi më 9 prill. Duke folur nga Kopshti i Trëndafilave në Shtëpinë e Bardhë, Trump deklaroi se masat e tij do të ndihmonin në mbledhjen e fondeve për të financuar shkurtimet e taksave dhe do të nxisnin një rigjallërim të prodhimit vendas.
“Përballë një lufte të pamëshirshme ekonomike, Shtetet e Bashkuara nuk mund të vazhdojnë më politikën e njëanshme ekonomike,” tha ai. “Ne duhet të kujdesemi për njerëzit tanë dhe do të kujdesemi së pari për ta.”
Reagimet ndërkombëtare
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, paralajmëroi se tarifat do t’i jepnin një “goditje” ekonomisë globale dhe bëri të ditur se BE-ja po përgatit kundërmasa.
Ndërkohë, Ministria e Tregtisë e Kinës deklaroi se do të hakmerrej ndaj masave të reja të Trump-it. Tajvani e quajti vendimin “jashtëzakonisht për të ardhur keq” dhe njoftoi se do të dorëzonte një protestë zyrtare pranë SHBA-së.
Ky vendim pritet të përshkallëzojë tensionet tregtare që janë rritur që prej zgjedhjes së Trump-it në nëntor, i cili ka ndjekur një politikë proteksioniste ekonomike.
Ndikimi në tregjet financiare
Analistët paralajmëruan se partnerët tregtarë të SHBA-së nuk do të kishin zgjidhje tjetër veçse të hakmerren, duke rritur mundësinë e një lufte tregtare globale me pasoja të rënda ekonomike.
“Një ditë hakmarrjeje do të pasojë ‘ditën e çlirimit’,” tha Luca Paolini, kryestrateg në Pictet Asset Management.
Tregjet financiare reaguan menjëherë ndaj lajmit: Indeksi Stoxx Europe 600 ra me 1.6% në hapjen e tregut të së enjtes.
Kontratat e së ardhmes për S&P 500 ranë me 2.8%, ndërsa ato për Nasdaq 100 ranë me 3.2%. Ari u rrit në një rekord të ri prej 3,150 dollarë për ons.
Obligacionet e qeverive amerikane dhe japoneze u rritën, pasi investitorët kërkuan asete të sigurta. S&P 500 ka rënë me gati 5% në tre muajt e parë të vitit, mes frikës se tarifat e Trump do të ngadalësojnë rritjen ekonomike dhe do të rrisin inflacionin.
“Ky është afër skenarit më të keq që tregjet i trembeshin,” tha Ajay Rajadhyaksha, kreu global i kërkimit në Barclays. “Kjo do të shkaktojë dëm.”
Politika e Trump dhe përjashtimet nga tarifat
Kryetari republikan i Dhomës së Përfaqësuesve, Mike Johnson, tha për Fox Business se tarifat kanë qenë gjithmonë “të pezulluara që nga fillimi”, duke sugjeruar se ato mund të hiqen nëse partnerët tregtarë bien dakord për ndryshime.
Sipas Shtëpisë së Bardhë, disa mallra do të përjashtohen nga tarifat reciproke, përfshirë energjinë dhe mineralet që nuk janë të disponueshme në SHBA, si dhe shufrat e arit dhe disa mallra që tashmë janë të tatueshme, si çeliku, alumini, makinat, bakri, farmaceutikët, çipat kompjuterikë dhe lëndët drusore.
Nga tarifa e përgjithshme u kursyen Meksika dhe Kanadaja, pasi mallrat e tyre përputhen me marrëveshjen tregtare të vitit 2020 që kanë me SHBA-në.
“Është një lajm i keq për botën, veçanërisht për vendet që morën tarifa, por një lajm i mirë për Meksikën,” tha Gabrielle Schiller, kreu i kërkimit financiar dhe ekonomik në Banco Base. “Meksika më në fund mund të fitojë një pjesë të tregut, pavarësisht retorikës proteksioniste të Trump.”
