Nga Reldar Dedaj
Kamioni vrasës ka përshkruar rreth 500 metra deri sa ka mbërritur në Las Rambas, në zemër të qytetit, me shumë gjasa duke mbjellë tërbimin në rrugë, ndërsa përdhe gjendeshin njerëz të vdekur dhe të plagosur. Ai e ka ndaluar trajektoren e tij vdekjeprurëse vetëm mbi qeramikën e bukur që Joan Miro ka vendosur në dyshemenë e shëtitores. Kamerat dhe filmimet amatore të dëshmitarëve tregojnë një karrocë fëmijësh, si ajo e mbesës time të ngulur në një pemë.
Mandej, dhjetra të rinj të shtrirë përdhe, diku një vajzë me gjakderdhje në kokë, aty një djalë me këmbë të thyer, kalimtarë dhe policë që ndihmojnë të plagosurit. Është një peizazh i tmerrshëm njerëzor, por krejt i zakonshëm në rastet e vrasjeve kolektive. Kujtesë! Metroja e Londrës, metroja e Madridit, metroja e Parisit, aeroporti i Brukselit, tregu i rrugës në Berlin … Ne jemi të gjithë të pambrojtur.
Vdekja godet akoma më fort në një qytet të mbushur me jetë, shpërthyes, akoma më i etur për gjëra të reja. Të gjithë ne duhet t’a kuptojmë njëherë e përfundimisht se bashkëkohësit tanë, qoftë se jetojnë në anën tjetër të rrugës, a në fund të botës, prapë dy hapa larg i kemi; qëndrimet tona i ndjejnë në mish, e edhe ne të tyre. Pamjet tragjike të vrasjes, të shpërndara kudo pa censurë, nuk mund të jenë diçka e veçuar nga pjesa tjetër e botës. Këtu nuk flitet për një tragjedi që i ndodhi vetëm një shteti, por përtej kësaj, për atë se si do të jetë bota nesër.
Sigurisht, ajo, do jetë krejt ndryshe nga një ditë më parë.
Sot, me të drejtë, ajo shihet e ndarë në qytetërime rivale, këto “qytetërime” ndeshen së pari në mendjen e të shtypurve, gra e burra.
Nuk është e rastit që atentatet më vrastare dhe më të bujshme të këtyre viteve të fundit, ata të Nju Jorkut, të Madritit, të Londrës, të Parisit, Nises, Berlinit dhe Barcelonës, janë bërë prej të mërguarish, militanti islamik që udhëhoqi sulmin ndaj kullave binjake të World Trade Center, po mbaronte tezën e doktoraturës për urbanizëm në një universitet gjerman, ishte një prej tyre.
Modeli i vrasjes është i zakonshëm, përsëritur në disa sulme të fundit në gjithë Europën (dhe më gjerë). Një qytet i njohur, një vend simbolik, një hapësirë e mbushur plot me njerëz dhe në fund fare, njerëz të pambrojtur. Pastaj një armë vdekjeprurëse, një mjet që realisht nuk duket si armë: një makinë tjetër, si shumë e shumë të tjera që qarkullojnë në rrugë… dhe kaq. Asgjë më shumë.
Njeriu sapo ka hyrë në portën e tragjedisë, madje krejt lehtësisht. Realisht porta është veçse pak metra më larg. Një çarje që të shpie diku. Ngjason më tepër me atë portën që dikush pandeh t’a ketë lexuar tek Dante Alighieri te Parajsa e Komedisë, ku hyet pa kthim.
Nga dje, Barcelona është shndërruar në kryeqytetin e dhimbjes, pasi dy ditë më parë, Madridi ishte nën shpërthimin e Atocha-s. Por bota duhet të kuptojë se si do të jetë kryeqyteti i dinjitetit. Barcelona sapo kishte festuar 25 vjetorin e Lojërave Olimpike të vitit 1992. Qytet paqësor, tolerant dhe mirëkuptues. Kulturë shumëngjyrëshe dhe identitete të përbashkëta: katalanas, spanjoll dhe europian.
Duket se sa pak ka fituar njeriu nga ajo shije e mirë e atij përvjetori. Lojërat gjithmonë kanë qenë gjenerator të miqësisë dhe armëpushimit në konflikt. Por disa njerëz preferojnë më parë urrejtjen se dashurinë, trishtimin se sa shpresën për të nesërmen, tragjedinë përpara paqes. Ata duan të sjellin vdekjen. Dhe kjo do t’u mbërthejë sytë, por kurrë zemrat e tyre. Me shumë gjasa, fëmijët e Joan Miros, kurrë nuk do të mësojnë të urrejnë.
