Më 27 qershor Presidentët e Kosovës dhe Serbisë do të takohen në Shtëpinë e Bardhë, ku pritet që Presidenti i SHBA Donald Trump të japë ndihmën e tij që dy vendet të gjejnë rrugën e një marrëveshje.
Ky takim u njoftua këtë javë nga i emëruari i Shtëpisë së Bardhë për dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Richard Grenell. Ky takim vjen pas një debati të ashpër që ka përfshirë Prishtinën dhe Beogradin në lidhje me një shkëmbim të mundshëm territoresh.
Vet Grenell është akuzuar nga disa politikan të Kosovës se nuk është i interesuar për përmbajtjen e një marrëveshjes me Serbinë, por mjafton vetëm me qetësimin e debateve mes dy vendeve.
Ndëkrohë, presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, konfirmoi të martën se do të marrë pjesë në bisedime. “Kosova nuk ka kohë për të humbur, nuk ka kohë për të ngecur ose për të hezituar, ne duhet të lëvizim sa më shpejtë drejt perspektivës për t’u bërë pjesë e organizimi i Kombeve të Bashkuara, Nato dhe BE. ”
Grenell, në mbledhjen e Shtëpisë së Bardhë, hodhi idenë e një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse. “Siç kemi thënë vazhdimisht, së pari duhet të bëjmë përparim në rritjen e ekonomive. Ky është fokusi”.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, gjithashtu tha të martën se bisedimet do të ishin kryesisht me natyrë ekonomike dhe shtoi se Serbia dëshironte të angazhohej si me SHBA ashtu edhe me përpjekjet e BE për të gjetur një zgjidhje. “Ne nuk do të luftojmë me Gjermaninë apo Amerikën,” tha Vuçiç. “Është e rëndësishme që në këtë “betejë” tymos dëmtohemi”
Roli i Grenell, një besnik i Trump, ka qenë i diskutueshëm. Në prill, kryeministri i larguar i Kosovës Albin Kurti akuzoi të dërguarin amerikan se krijoi një grusht shteti për ta hequr atë për shkak të skepticizmit të tij për një marrëveshje të mundshme me Serbinë. Kurti tha se Grenell nuk ishte i interesuar për përmbajtjen e një marrëveshje, por vetëm “nënshkrimin në fund të letrës”, e cila mund të paraqitet si një sukses për Trump në një vit zgjedhor.
“Qeveria ime nuk u përmbys sepse ambasadori Grenell ishte me nxitim për të nënshkruar një marrëveshje me Serbinë,” tha Kurti në prill.
Ndërkohë, një këshilltare e Shtëpisë së Bardhë për Joe Biden kur ishte nënkryetar, tha se është e vështirë që të besojë se insistimi i Grenell që bisedimet të zhvillohen në e Shtëpië e Bardhë do të jetë thjesht për ekonominë.
“Në kontekstin e Kosovës dhe Serbisë, çështjet ekonomike shpesh janë të lidhura me çështje politike siç kemi parë në të kaluarën”.
Këshilltarja theksoi se BE-ja është “tërhoqur tërësisht” nga bisedimet.
Të martën, i dërguari i sapoemëruar i BE për bisedimet e paqes, ish-ministri i jashtëm Sllovake Miroslav Lajčák, udhëtoi drejt në Beogradit dhe Prishtinës, për të treguar rolin e BE në këto bisedime.
Ian Bancroft, i cili punoi për BE-në në veri të Kosovës, shkroi një libër të fundit për zonën, tha se dialogu i udhëhequr nga BE kishte arritur shumë suksese rritëse, por kishte bërë pak përparim në konsolidimin e shtetësisë së Kosovës, duke e bërë Prishtinën të mundshme për një SH.B.A. marrëveshje e ndërmjetësuar. “Kosovës i është refuzuar madje edhe liberalizimi i vizave, kështu që të gjitha flasin për një perspektivë evropiane të zbrazët,” tha ai.
Ai vuri në dukje, megjithatë, që të dy palët do të ishin të vetëdijshme se afati kohor i nxituar, i kombinuar me perspektivat e pasigurta të zgjedhjeve të Trump, i bëri minimale perspektivat për një marrëveshje gjithëpërfshirëse, të zbatueshme. “Një administratë e mundshme e Biden do të kishte një qëndrim shumë të ndryshëm për këtë çështje,” tha Bancroft.
Në një shenjë tjetër të konsideratave delikate gjeopolitike të lidhura me ndonjë marrëveshje, brenda disa orësh nga njoftimi i Grenell të hënën, Vladimir Putin, presidenti i Rusisë, e thirri Vuçiq për t’i kujtuar atij se çdo marrëveshje duhet të aprovohej nga këshilli i sigurisë i KB. Vuçiç ka luajtur një akt delikat balancimi vitet e fundit, duke u falur BE-së duke mbajtur marrëdhënie të mira me Rusinë.
Moska është e kujdesshme për një marrëveshje që mund të nënkuptojë se Serbia, një nga aleatët e saj të paktë në Evropë, hap derën për rritjen e ndikimit të SHBA-së ose Natos./ Opinion.al
