Prania e gjuhës greke në zonën e Palasës dhe Himarës, për studiuesin Neritan Ceka mendohet se e ka fillesën që në kohë shumë të hershme, për shkak të kontakteve të Himarës me Greqinë. Megjithatë, ai thotë se kjo është një vlerë dhe kërkon studim. Në një intervistë në emisionin “Opinion”, Ceka tha se dikur Himara ka qenë një qytezë që çonte përfaqësues edhe në Delfi.
Fevziu: Përse Palasa, Himara, flasin greqisht dhe Vunoi, Borshi shqip ?
Së pari duhet të themi që është një vlerë dhe të mos bëhet objekt diskutimi jemi grekë jemi shqiptarë. Është si të shkosh tek arbëreshët kur flasin shqip dhe të thuash çfarë jeni? Do thonë jemi italianë. Ka teori të ndryshme se nga vjen gjuha, për mua mund të jetë edhe një mbeturinë antike. Himara është një qytezë e cila çonte përfaqësuesit e vet edhe në Delfi, në fillim të shekullit të dytë.
Ceka: Greqishtja mund të jetë një traditë shumë e vjetër, unë nuk jam linguist. Duhet të studiohet gjuha himarjote. Nuk ka një studim se çfarë është kjo gjuhë. Një nga studiuesit vendas në atë kohë më thoshte që gjuha ngjan me gjuhën e Kretës, dhe kur ndodhi beteja e madhe,( kam idenë që në 1570) venedikasit i çuan në Kretë ku qëndruan 60 vjet dhe i kthyen prapë. Dhe thoshte që gjuha jonë nuk ka të bëjë me Korfuzin, nuk është e njëjtë me greqishten veri – perëndimore në zonën e Janinës, por ngjan me gjuhën e Kretës.
Fevziu: Liku thotë që kanë folur dhe italisht.
Ceka: Ishte gjuha që flisnin ata që shërbenin në Napoli. Liku thotë fjalë për fjalë, që gratë nuk dinin asnjë gjuhë përveç shqipes dhe martoheshin me gra nga Vunoi, që flisnin vetëm shqip. Që t’i hymë kësaj historie, si vjen greqishtja e nga vjen greqishtja, do një studim./Opinion.al
