Amerikania Karen Uhlenbeck, profesoreshë emeritus në Universitetin e Teksasit, bëhet gruaja e parë që fiton çmimin “Abel” për vitin 2019. Ky çmim është ndër më prestigjiozët në fushën e matematikës, i njohur edhe si “Nobeli i matematikës”. Uhlenbeck e fitoi këtë çmim nga Akademia Norvegjeze e Shkencës dhe Letërsisë për kërkimet e saj në fushën e analizës, gjeometrisë dhe fizikës matematikore.
“Nuk mund ta besoj ende, jam shumë e lumtur”, ka thënë 76-vjeçarja Uhlenbeck për gazetën spanjolle “El País”. “Shpresoj që kjo të shërbejë si provë se të gjithë njerëzit mund të kontribuojnë për matematikën, në nivelet më të larta të saj.”
Ekuacionet e derivateve të pjesshme, që lidhin variablat sasiorë me shpejtësinë e ndryshimit të tyre, që fillimisht u përdorën për të përshkruar fenomene si elektromagnetizmi, janë përdorur realisht në shumë kontekste, si studimi i formave shumë-përmasore në hapësirë.
Uhlenbeck në një intervistë të para disa kohëve, ka treguar se kur përfundoi studimet e larta dhe kërkonte të jepte mësim, u refuzua si nga universiteti MIT i Bostonit edhe nga Universiteti i Berkeley. Përgjigja e të dy universiteteve ishte se “asnjë nuk punësonte gra, gratë duhet të qëndronin në shtëpi, të merreshin me fëmijët.”
Çmimi “Abel”, i krijuar në vitin 2002 për të kujtuar 200-vjetorin e lindjes së matematikanit norvegjez Niels Henrik Abel, i është dhënë gjithmonë burrave. Karen Uhlenbeck do të jetë gruaja e parë që do të marrë këtë vlerësim, së bashku me 600 mijë euro shpërblim financiar./Opinion.al
