Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result
KONTAKT
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë
Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result

Si e transformoi nafta Gjirin Persik

2018/06/25 at 9:20 AM
në Komente
Kohë leximi: 4 min
A A
Si e transformoi nafta Gjirin Persik

Si u shndërrua tributë e varfëra arabe në një prej vendeve më të pasura në botë.


Natyra I ka dhënë Gjirit (arabik) dy të mira. Në sipërfaqet e detit ka një pasuri të madhe të midhjeve me perla që për shekuj me radhë kanë qëndruar aty. Në shekullin e 19 ato shiteshin në gjithë botën nga tregtarët e Mumbait. Ndërsa nën tokë, nën gurgullimën e shkëmbinjve ku pllajat e Arabisë shtyhen më poshtë se të Euroazisë, ndodhet një prej depozitave më të mëdha të naftës që është zbuluar ndonjëherë në fillim të shekullit 20- në Iran në 1907, Irak 1927, Bahrein 1932 dhe më pas në Arabi në 1938.

Deri në atë kohë vendet e Gjirit kanë qenë pika të një rëndësie margjinale për interes e perandorive rreth e rrotull tyre. Nocioni I sovranitetit ka qenë I mjegullt dhe I aplikohej më shumë tokës. Jeta tribale dhe nomadike do të thotë se sundimtarët kanë mjete të limituara për të zbatuar urdhërat dhe dëshirat e tyre, duke qenë se popullsia mund të lëvizte diku gjetkë.

Al Khalifat që u vendosën në Bahrein u ndanë nga fisi Al Sabah I Kuvajtit; të dy këto fise e çojnë origjinën e tyre nga fise të tjera në qendër të Arabisë në shekullin 17. Fisi Al Thani në Katar, nga ana tjetër, u ngrit në rebelim kundër fisit Al Kahilfa (Bahrein). Fisi El Maktourni I Dubait u nda nga El Nahianët e Abu Dabit. Tributë përcaktuan kufinjtë modern dhe shumica e kklaneve sunduese të Gjirit u martuan mes tyre.

Që prej shekullit të 18, emirët e Gjirit u vendosën nën protektoratin e perandorisë Britanike, që po përpiqej që të zbuste rivalitetin dhe armiqësitë mes tyre duke qenë se synimi I saj ishte afrimi me Indinë. Britanikët imponuar disa kontrata dhe paqe të ndryshme mes emirëve ndërlufues (ndaj dhe rajoni ka epitetin e “bregu I paqes”).

Brenda gadishullit arabik fisi i Sauditëve në Nexhd lidhi një lakt me një klerik vendas në shekullin e 18, Muhamed ibn Abdul Uehabi dhe pasuesit e tij. Së bashku ato morrën shumicën e gadishullit dhe aleanca e tyre vazhdoi në çdo luhatje të sundimit Saudit.

Shteti i parë Saudit ( 1744-1818 ) u shtyp nga Perandoria Osmane (prej shqiptarit Muhamed Ali). Shteti i dytë i dobët Saudit (1824-91) u rrënua nga problemet e brendshme. Ndërsa shteti i tretë Saudit u rikrijua nga Abdul Aziz el Saudi i cili e pagëzoi atë Arabia Saudite në 1932. Ai u ndihmua nga Bratnikët. Sidomos në betejën e tij kundër Hashemitëve, të cilët qenë aleatët e Britanisë gjatë luftës së parë botërore, falë ndihmës së perandorisë Britanike Abdul Azis mundi të merrte dy qytetet e shenjta të Mekës dhe Medinës. Gjithsesi britanikët e penguan atë që të zgjeronte pushtimet duke mos e lejuar që të hynte në bregun e Omanit.

Presidenti Franklin Roosevelt e takoi mbretin Abdula Aziz në Egjipt në 1945 pas samitit të Jaltës, duke hedhur themelet e një aleance të gjatë ndonëse të turbulluar. Britanikët u larguan nga Suezi në 1971 dhe u zëvendësuan nga amerikanët që u shndërruan në protektorë të rajonit që prej 1979, pas revolucionit Iranian dhe ndërhyrjeve të Sovjetikëve në Afganistan.

Nafta i shndërroi këto tribu të humbura dhe pak të organizuara të gadishullit arabik në vendet më të pasura në glob. Ndryshe nga vendet e tjera, të cilët duhet të taksojnë qytetarët e tyre dhe rrisin taksat për to në mënyrë që të marrin të ardhura për t’i shpenzuar në shërbime publike apo investime, vendet e gjirit mbledhin të ardhura nga qiratë e naftës që shpërndahet tek qytetarët e tyre. Këto “shtete qiramarrëse” i japin para individëve në këmbim të besës së tyre. Në Arabinë Sauditë, sundimtarët i japin klerikëve vehabistë mundësi që të imponojnë normale sociale dhe në këmbim marrin prej tyre legjitimitetin fetar për të sunduar.

Qytetarët e gjirit kaluan nga varfëria në një jetë luksi. Standardi i jetesës dhe edukimit u përmisua ndjeshëm dhe shpejt. Popullsia e dobët e gjirit rekrutoi një numër ekspertësh perëndimorë për të kryer punimet ndërkohë që një ushtri aziatikësh kryejnë punët e krahut. Të huajte përbejnë thuajse gjysmën e popullsisë në shtetet e gjirit, duke llogaritur nga 90% në Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Katar e deri në 30% në Arabinë Saudite.

Për të gjithë këto benefite të naftës, gjithsesi, disa ankohen për jetën e vështirë të shkretëtirës. Bandar ibn Surur, një poet 20 vjeçar saudit, shkruan “kryetari i tribusë Nexdh që ngriti një ushtri të madhe/ po vetëkënaqet nga ushqimi, si pulë, me grurë të hedhur tek ai në psillëk.”

Meqenëse benefitet për qytetarët janë kaq të mëdha, shtet që paguajnë për to nuk e japin lehtësisht qytetarinë, madje shpesh ato përjashtojnë mijëra arabë të njohur si bidoon, të cilët nuk kualifikohen si të tillë. Punëtorët e huaj gjithashtu mbahen larg këtyre të ardhurave përmes sistemit kefala , ku sponsor lokalë të të përjashtuarve nga atdheu duhet të japin bekimin për ndryshimin e punës apo largimin nga atdheu. Me pak fjalë, qytetaria në Gjirin Persik dhe gadishullin arabik është një dhuratë nga sundimtari dhe jo një e drejtë.

 

Etiketa: ekonominaftetranformim


Ju sugjerojmë

Folsinshpi! Asnjë lek më shumë në faturë!
Komente

Folsinshpi! Asnjë lek më shumë në faturë!

30 Qershor, 2021 8:55 pm
Dilema e hebrenjve
Komente

Dilema e hebrenjve

8 Prill, 2019 2:14 pm
Erjon Uka
Komente

Jo dembelë, por të pamotivuar

6 Prill, 2019 12:02 pm
Në pritje të një oferte për ndërrim sistemi
Komente

Në pritje të një oferte për ndërrim sistemi

5 Prill, 2019 3:15 pm
Erjon Uka
Komente

Lavdërim i paaftësisë

23 Mars, 2019 9:15 pm
A do të jetë 2019-a viti i euro-skeptikëve?
Komente

A do të jetë 2019-a viti i euro-skeptikëve?

25 Shkurt, 2019 8:13 am
Bernard-Henri Lévy: Europa, utopia dhe shpresa e fundit e gjeneratës sonë
Bota

Bernard-Henri Lévy: Europa, utopia dhe shpresa e fundit e gjeneratës sonë

23 Shkurt, 2019 8:00 pm
Antisemitizmi në rritje
Komente

Antisemitizmi në rritje

22 Shkurt, 2019 12:33 pm
Mustafa Nano: Problemi ynë nuk janë tradhtarët, por trutharët
Komente

Basti i rëndë dhe i rrezikshëm i Lulzim Bashës

20 Shkurt, 2019 11:38 am
Merkel dhe Mike Pence, dy botë përplasen
Bota

Merkel dhe Mike Pence, dy botë përplasen

17 Shkurt, 2019 12:30 pm
Para
Pamje nga aksidenti me 6 të plagosur tek “Kthesa e Rrencit” në Shkodër

Pamje nga aksidenti me 6 të plagosur tek "Kthesa e Rrencit" në Shkodër

Si ta bëni Shën Valentinin sa më seksi bazuar në shenjën e horoskopit

Ja çfarë mendojnë të tjerët për ju, në bazë të shenjës së horoskopit

Toyota Yaris me miliona euro, ja çfarë deklaroi pronari i firmës që solli makinat në Shqipëri

Toyota Yaris me miliona euro, ja çfarë deklaroi pronari i firmës që solli makinat në Shqipëri
















TE FUNDIT

I sapokthyer nga Gjadri, vetëvritet emigranti maroken

I sapokthyer nga Gjadri, vetëvritet emigranti maroken
21 Maj, 2025

Mediat italiane i kanë kushtuar vëmendje vetëvrasjes së një emigranti maroken në burgun e Torinos i sapokthyer nga kampi i...

Lexo më shumë

Irani ngul këmbë se s’do ndalë pasurimin e uraniumit, me gjithë trysninë nga SHBA-ja

Irani ngul këmbë se s’do ndalë pasurimin e uraniumit, me gjithë trysninë nga SHBA-ja
21 Maj, 2025

Diplomati më i lartë i Iranit ka këmbëngulur të mërkurën se Teherani nuk do ta ndalë kurrë pasurimin e uraniumit,...

Lexo më shumë

Megaoperacioni antidrogë Shqipëri-Itali, SPAK del me njoftim zyrtar

Akuzohet për shpërdorim detyre, arrestohet me urdhër të SPAK ish-kryebashkiaku socialist
21 Maj, 2025

Prokuroria e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar ka dalë me një njoftim zyrtar lidhur me operacionin ndërkombëtar “Ura”....

Lexo më shumë

Britania e Madhe paketë ndihme 4 milionë paund në Gaza

Britania e Madhe paketë ndihme 4 milionë paund në Gaza
21 Maj, 2025

Mbretëria e Bashkuar ka njoftuar 4 milionë paund mbështetje të re humanitare për Gazën. Sipas mediave të huaja, Qeveria thotë...

Lexo më shumë
Opinion.al

Kategoritë

Kryesore

Aktualitet

Unë Shkruaj

Komente

Bota 

Sport 

Instabiz

Opinion Web Tv

Lifestyle

Galeri

Rreth Nesh

ON AIR: E hene – E marte – E merkure – 22:15 E ejnte – 21:00

OPINION nga Blendi Fevziu. Emisioni politik me i ndjekur dhe me i preferuar ne ekranet shqiptare.
“Opinion” vjen ne kater takime cdo jave – e hene, e marte, e merkure dhe takimi tradicional i te ejntes mbrema.
Cdo jave ne studion e Tv Klan, komente, analiza, debate, komente, intervista, personazhe, deshmi dhe fakte konkrete. Ngjarjet me te fundit dhe me te rendesishme ne jeten politike dhe sociale te vendit, me debatet, opinionet dhe analizat e te ftuarve ne studio.
Salloni i politikes dhe aktualitetit hap dyert 4 mbremje ne jave, per te degjuar opinionet e politikaneve dhe analisteve. Padron i shtepise, gazetari dhe analisti Blendi Fevziu.

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2025
Dev By Techzero1.com

Nuk ka rezultat
View All Result
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2025
Dev By Techzero1.com