Pak orë më parë, bombarduesit B-2 Spirit hodhën bomba anti-bunker GBU-57/B mbi Fordo, një nga sitet bërthamore iraniane të mbrojtur nga 100 metra shkëmb. Sipas të dhënave të konfirmuara nga satelitë me sensorë infra të kuq, sulmi, i urdhëruar nga presidenti Donald Trump pa njoftuar Kongresin, ka qenë i suksesshëm. Objektiva të tjerë të goditur ishin edhe impiantet bërthamore të Natanzit dhe Isfahanit.
Gjithçka ndodhi gjatë natës më të shkurtër të vitit, atë të solsticit të verës, kur gazetat tashmë ishin shtypur. Tani mbetet të shihen zhvillimet; analistët ushtarakë dhe politikë do të japin komentet e tyre. Ajo që mund të thuhet menjëherë është se ngjarjet e kësaj nate e çojnë konfliktin në një nivel të paparë më parë, përtej të cilit shfaqet rreziku i përdorimit të bombave taktike bërthamore. Kjo ishte hera e parë që bombat GBU-57 janë përdorur në një fushëbetejë.
Teknologji të njohura, por një kombinim i ri ushtarake
Teknologjitë e përdorura në këtë rast janë të njohura, por është kombinimi i tyre që është i ri. B-2 Spirit i përket gjeneratës së bombarduesve “stealth” – pra, “të padukshëm”, edhe pse më saktë do të ishte të thuhej “vështirësisht të identifikueshëm nga radarët”.
Me një kosto të vlerësuar prej dy miliardë dollarësh, B-2 është i vetmi avion në gjendje të mbajë bombat MOP GBU-57/B, me peshë 14 ton dhe ngarkesë prej 2600 kilogramësh eksploziv shumë të fuqishëm. Shtimi i Inteligjencës Artificiale (IA) e përforcon këtë përzierje të fuqishme ushtarake me një saktësi kirurgjikale që nuk është parë më parë në këtë nivel.
Por në hije qëndron edhe zhvillimi i teknologjive të tjera moderne, që nga armët antisatelitore, tek kriptografia kuantike e deri tek Inteligjenca Artificiale gjenerative.
Carlo Di Leo, inxhiner, studiues dhe ekspert në astrunautikë, thotë në një libër të tij se ka një kufi shumë të hollë mes përdorimit civil dhe ushtarak të teknologjisë. Sot, falë sensorëve gjithnjë e më të ndjeshëm dhe IA-së, të dhënat që mblidhen nga satelitët e dedikuar për meteorologjinë, navigimin, monitorimin e tokës, mbrojtjen nga katastrofat natyrore apo ndotjen e oqeaneve, mund të përdoren për qëllime ushtarake.
Sipas tij, Armët antisatelitore janë tashmë të testuara nga, SHBA –të në vitin 2006, Kina në 2007-ën, Rusia më 28 nëntor 2015 dhe India në 2019-ën.
Satelitët e sistemit GPS ndodhen në orbitë të lartë, rreth 20 mijë kilometra, ndërsa ata për meteorologji dhe komunikim në orbitën gjeostacionare (36 mijë kilometra).
Sistemi GPS përbëhet nga gjashtë plane orbitale me së paku katër satelitë secili, plus satelitë rezervë. Kjo do të thotë se për të ndërprerë funksionimin e sistemit, do të duhej të çaktivizoheshin të paktën gjashtë satelitë. Por edhe nëse kjo ndodhte, degradimi i sinjalit do të zgjaste vetëm 95 minuta.
Megjithatë më të rrezishme mbeten sulmet elektronike dhe kibernetike sepse janë më të lehta dhe më pak të kushtueshme.
Këto përfshijnë ndërhyrje me “zëra elektronikë” për të prishur sinjalet ose sulme që synojnë humbjen e të dhënave dhe/ose kontrollit mbi satelitët.
Në fushën e IA-së, Kina është në pararojë dhe po planifikon përfundimin e një konstelacioni prej 138 satelitësh Jilin-1 brenda këtij viti. Ata deklarohen si për përdorim komercial, por kanë potencial ushtarak të qartë.
Një tjetër hap cilësor është krijimi i internetit kuantik, që lejon dërgimin e fotonëve të vetëm pa humbje sinjali në distanca shumë të mëdha, duke siguruar kriptim të pamundshëm për t’u thyer, pasi çelësi i kodimit ndryshohet çdo sekondë.
Edhe Franca e Macron po përpiqet të ecë me hapin e të tjerëve. Më 4-5 mars 2024, ajo udhëhoqi një stërvitje lufte hapësinore të quajtur “Aster X”, organizuar bashkë me SHBA-në dhe me pjesëmarrjen e 190 ushtarakëve nga 16 vende, përfshirë edhe Italinë.
