Nga Aurenc Bebja
“DTIC – Defense Technical Information Center” ka botuar, me 19 gusht 1989, në faqet n°1 dhe 3, një intervistë ekskluzive të Leka Zogut I, të zhvilluar asokohe në Paris.
Intervistë me pretendentin e fronit Leka I
[Intervistë me Leka I, djalin e Zogut, mbretit të fundit shqiptar, nga Jean-Christophe Servant, në Paris, në Prill 1989: “Mbretëria Fantazmë e Leka I”]
A do të na jepni një koment të shkurtër për 50 vitet që keni kaluar në mërgim?
Leka : Unë kam lindur në Shqipëri dhe kur trupat italiane pushtuan vendin, babai im më dërgoi mua, nënën time dhe motrat e tij në Greqi. Ai më vonë u bashkua me ne dhe ne udhëtuam së bashku për në Turqi. Tre muaj më vonë, shkuam në Bullgari. (Princi Kryeziu u përfshi për pak kohë në bisedë – “Turqi, Rumani, Poloni, ne udhëtuam nëpër Evropë, pasi që Italianët donin të kapnin mbretin”.) Më vonë, ne kaluam nëpër vendet Balltike dhe më në fund erdhëm në Francë, ku qëndruam deri në pushtimin e saj. U larguam nga Parisi 8 orë para se gjermanët të hynin në të. Ne lundruam për në Angli, ku jetuam deri në fund të luftës me anijen e fundit nga Saint Jean de Luz. Më vonë shkuam në Egjipt, por në 1954 erdhëm në Francë ku jetuam për vite në Kanë, në Paris, ku babai im vdiq në 1961. Në 1962, ne u zhvendosëm në Spanjë dhe jetuam atje deri në vitin 1979. Nëna ime ka mbetur në Madrid, ku jeton tani, por ne u transferuam në Rodezia dhe më pas në Republikën e Afrikës së Jugut, ku kemi jetuar 10 vitet e fundit.
Si jeton një mbret pa mbretëri?
Leka : Ka shumë shqiptarë jashtë Shqipërisë dhe ne mbajmë marrëdhënie shumë të ngushta me një pjesë të madhe të diasporës. Gjithashtu me njerëz brenda vendit. Mirëmbajtja e këtyre lidhjeve kërkon shumë kohë, natyrisht. Shqetësimi i përditshëm me ato kontakte, takime, udhëtime për bisedime, gjithçka më mbush ditët pothuajse tërësisht.
A keni pasur shpesh rast të udhëtoni në Evropë?
Leka : Parisi është pika jonë kryesore në Evropë. Këtë qendër e kemi këtu e cila është në pronësi të ndihmësit tim, Kapiten Spagnia-s, dhe vijmë shpesh. Unë shkoj në udhëtime nga këtu, ato janë të nevojshme për të mbajtur kontaktet e mia me komunitetet e emigrantëve shqiptarë, për shembull, me atë në Belgjikë, ku jetojnë 60,000 shqiptarë, dhe gjithashtu në Amerikë…
A mbani marrëdhënie me familjet mbretërore?
Leka : Ne mbajmë kontakte me të gjitha familjet mbretërore. Ne korrespondojmë. Sidomos me familjen mbretërore belge : Mbreti Baudouin është kumbari i djalit tim dhe ne kemi marrëdhënie vërtet të mira me familjet në pushtet dhe presidentët e vendeve arabe. Por meqenëse monarkia jonë u vendos nga vetë populli shqiptar, dhe meqenëse ne jemi një dinasti që ekziston vetëm që nga viti 1928, ne nuk kemi lidhje familjare me shtëpitë mbretërore Evropiane.
Pse ju është revokuar viza belge kohët e fundit?
Leka : Na thanë që ishte për shkak të vizitës së ardhshme zyrtare të sekretarit të jashtëm jugosllav. Unë nuk dëshiroj të kem ndonjë grindje me Belgjikën. Unë tashmë kam thënë që ne ushqejmë miqësi të thellë dhe të ngushtë me mbretin Baudouin. Por doli që shqiptarët që jetonin në Belgjikë po përgatisnin një festim të një përvjetori pak para se ato ngjarje të shpërthenin në Kosovë. Është, natyrisht, detyra ime të paraqes veten si mbreti i të gjithë shqiptarëve nëse ata e dëshirojnë atë, por qeveria belge u shqetësua për këtë arsye dhe vendosi të revokojë vizën time. Në fakt, ata donin të ma jepnin me kusht që të mos bëja deklarata politike, të cilat nuk isha në gjendje t’i pranoja.
A i keni parashikuar ngjarjet në Kosovë dhe a keni ndonjë zgjidhje për atë konflikt?
Leka : Situata në Kosovë mund të ishte parashikuar rreth 20 vjet më parë. Kur u larguam nga Evropa në 1979, ishte tashmë e qartë se Kosova do të rebelohej, gjë që në fakt ndodhi në vitin 1981. Shqiptarët thjesht nuk mund t’i kishin lejuar serbët të bënin atë që bënë në Kosovë pa reaguar. Ju siguroj që shqiptarët nuk do të dorëzohen lehtë. Ata do të vazhdojnë luftën në Kosovë derisa të pranohen të drejtat, kombësia dhe traditat e tyre.
A mendoni se shqiptarët e mbajnë ende mend Mbretin Zog pas katër dekadave të socializmit të Enver Hoxhës ?
Leka : Mendoj se kujtimet e kohës së tij janë shumë të forta. Shqipëria ka kaluar kaq shumë nën regjimin e tanishëm në Tiranë, sa kujtimi i lirisë që ajo kishte gjatë qeverisjes së babait tim është sigurisht shumë i fortë. Socializmi nuk më shqetëson mua, nuk ka shqetësuar kurrë askënd, por sjellja e regjimit komunist atje na shqetëson. Pak para se të largohesha nga Spanja, një gazetar komunist më pyeti: “Nëse ktheheni në Shqipëri dhe merrni pushtetin, çfarë do të bëni me komunistët?” Unë iu përgjigja: “Unë nuk kam asgjë kundër komunistëve, por a do të vazhdojnë shqiptarët t’i durojnë?”
Pra, ju shpresoni se do të ktheheni në Tiranë një ditë?
Leka : Sigurisht, unë do të doja të kthehesha në Shqipëri një ditë, ose si një qytetar i zakonshëm ose sepse jam i nevojshëm atje. Nuk do të kishte vështirësi në zgjidhjen e situatës. Do të ishte e mjaftueshme për të hequr frikën e tanishme të autoritetit, për t’i dhënë fund terrorit, dhe kjo me siguri do të sillte përparim.
Nëse ktheheni në Shqipëri, çfarë lloj monarkie të rinovuar do të krijonit?
Leka : Monarkia jonë ishte kushtetuese. Kjo është një nga monarkitë më të reja, Kushtetuta jonë daton nga viti 1928, dhe madje edhe atëherë u konsiderua shumë progresive. Pra, nëse njerëzit vendosin të rikthejnë monarkinë, atëherë ajo do të vendoset në Kushtetutën e vitit 1928.
A keni pasur rastin të takoheni me përfaqësues të qeverisë shqiptare gjatë viteve në mërgim?
Leka : Si rregull, kur hyja në vendin ku kishin qenë, ata largoheshin nga dera tjetër. Nuk e di pse, mbase i shqetësoj, por nuk më shqetëson. Unë jam i gatshëm për bisedë, meqënëse në fund për rebelët shqiptarë, unë jam mbreti i tyre, dhe ata janë populli im.
A nuk keni përshtypjen se njerëzit ju shohin më shumë si një figurë ekzotike sesa si një mbret?
Leka : Kjo varet nga media. Shqiptarët janë një popull i vogël dhe ata më njohin shumë mirë, ata gjithashtu e dinë shumë mirë në çfarë besoj. Kjo është arsyeja se pse është e rëndësishme se çfarë pamjeje krijojnë rreth meje mediat botërore, pasi kjo nuk do të ndryshojë sjelljen e qeverisë shqiptare. Krijohet në zyrat qeveritare.
Disa vite më parë, ju u akuzuat për trafik armësh.
Leka : Ato thashetheme kanë qarkulluar për një kohë të gjatë, jo vetëm në lidhje me tregtinë e armëve, por edhe të drogës dhe grave. Akuzat janë një sulm i pastër ndaj personit tim, pasi është shumë e lehtë të bësh akuza si ajo e dikujt që nuk ka asnjë mënyrë për të mbrojtur veten. Unë kurrë nuk kam tregtuar armë. Sigurisht, nuk ka tym pa zjarr; domethënë e vërteta është se për një kohë bleva armë për çetat tona, për rezistencë, e kështu me radhë Nëse dikush dëshiron ta quajë atë tregtim të armëve, kështu qoftë. Kur kjo është e nevojshme për ne, për njerëzit tanë, unë e bëj atë. Por për ta bërë atë për të fituar, kurrë.
A do të thotë kjo se keni një lloj ushtrie personale?
Leka : Ne jemi përpjekur gjithmonë të krijojmë forca ushtarake në mënyrë që të mund t’i ndihmojmë forcat brenda vendit.
A janë këta njerëz të trajnuar dhe të gatshëm për ndërhyrje?
Leka : Lehtë, lehtë! Ata stërviten prej vitesh, në shumë vende…
Dhe sot ata janë gati të bëjnë diçka?
Leka : Shpresoj që po.
A e dinë njerëzit në Kosovë për ftesën tuaj për të ngritur një konfederatë ballkanike që do të përfshinte një Shqipëri të bashkuar etnikisht?
Leka : Po, kjo është shumë e njohur. Por ne nuk po lëshojmë një thirrje për armë, pasi që në këtë pikë nuk dëshirojmë ta shkatërrojmë Jugosllavinë. As në të ardhmen, nëse mund ta shmangim atë. Ne preferojmë të negociojmë. Por nëse serbët vazhdojnë të heqin edhe ato pak të drejta që shqiptarët në Kosovë kanë tani, do të jetë e nevojshme të ndërmerren edhe forma të tjera të veprimit.
